Ponad rok temu, 19 czerwca 2020 r. zostały wprowadzone ustawą covidową uproszczone postępowania o zatwierdzenie układu, z założeniem, że rozwiązanie to ma charakter tymczasowy i obowiązywać będzie przez rok. Ogłoszenie otwarcia tej formy postępowania restrukturyzacyjnego następuje wyłącznie poprzez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym i nie jest rejestrowane przez sąd. Od tego czasu forma ta się upowszechniła i dziś stanowi większość postępowań dotyczących niewypłacalności.
Czytaj w LEX: Korzyści dla dłużnika z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego >
- Uproszczona procedura zachęciła wiele podmiotów, które w normalnych warunkach zniknęłyby z rynku lub próbowałyby w jakiś sposób nadal funkcjonować, do ogłaszania niewypłacalności. Niewypłacalność w dużej mierze ogłaszają obecnie podmioty znacznie mniejsze niż wcześniej, zwłaszcza z branż bardzo silnie dotkniętych ograniczeniami wynikającymi z pandemii, tj. usługi, transport czy handel – mówi Marcin Siwa, dyrektor działu oceny ryzyka w Regionie Europy Centralnej w Coface.
Zobacz w LEX: Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne - aspekty praktyczne - nagranie ze szkolenia >
Więcej niewypłacalności
Jak podaje raport sporządzony przez Coface, łączna liczba niewypłacalności polskich przedsiębiorstw w I półroczu 2021 r. wyniosła 1175 przypadków i jest wyższa aż o 160 proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2020 roku, kiedy nie funkcjonowały jeszcze uproszczone postępowania pozasądowe. W ciągu 6 miesięcy 2021 r. sądy ogłosiły postanowienia o upadłości i restrukturyzacji 380 polskich firm (wg danych na koniec czerwca 2021), czyli o 16 proc. mniej niż rok temu. Dodatkowo w tym samym okresie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, niewypłacalność w formie nowego uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu (bez rejestracji w sądzie) obwieściło 795 podmiotów gospodarczych. Tomasz Starus, prezes Euler Hermes uważa, że „dziwne byłoby, gdyby firmy nie korzystały z prostszego narzędzia w postaci uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, zwłaszcza w tak trudnej sytuacji – nie tylko finansowo-popytowej, związanej z zamknięciami gospodarki, ale także ograniczonej możliwości spotykania się i rygoru sanitarnego w jakim działają sądy, urzędy etc.
Czytaj w LEX: Rola pełnomocnika w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym >
Wśród postępowań sądowych najwięcej ogłoszono upadłości likwidacyjnych – 192. Nowa procedura spowodowała także spadek popularności przyspieszonych postępowań układowych i postępowań sanacyjnych, których liczba wyraźnie się zmniejszyła. Zdecydowanie więcej niż rok temu ogłoszono postępowań o zatwierdzenie układu. W I połowie 2020 roku ogłoszono jedynie dwa takie postępowania, a w okresie od stycznia do czerwca br. aż 81.
- W wielu przypadkach uproszczone postępowania prowadziły do faktycznego postępowania o zatwierdzenie układu, co znajduje potwierdzenie w statystykach – wykorzystanie tego typu restrukturyzacji zwiększyło się w pierwszej połowie tego roku jako jedyna z form postępowań sądowych – komentuje Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Polsce i w Regionie Europy Centralnej.
Zobacz procedurę w LEX: Przebieg przyspieszonego postępowania układowego >
Dłuższy termin
Pierwotnie czas obowiązywania przepisów ustawy wprowadzających tryb zwany uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym określono na rok (do 30 czerwca br.), ale niedawno został on przesunięty do 30 listopada 2021 r.
- Z pewnością analizowane będzie to, czy tych udogodnień nie wprowadzić na stałe do prawa restrukturyzacyjnego. Rzecz jasna czynnikiem decydującym będzie tu ilość ostatecznie zawartych i wykonanych układów, a nie sama liczba otwartych postępowań – uważa Paweł Jóźwik, adwokat z Kancelarii Stefaniuk & Wspólnicy.
Czytaj w LEX: Weryfikacja kontrahenta w stosunkach gospodarczych >
Uproszczona restrukturyzacja wygląda tak, że po dokonaniu obwieszczenia dłużnik ma cztery miesiące na doprowadzenie do zawarcia układu z wierzycielami i zachowuje zarząd własnym majątkiem, z tym zastrzeżeniem, że od dnia dokonania obwieszczenia do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania zgody nadzorcy będą wymagały jedynie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu. Jeśli nie dojdzie do zawarcia układu we wskazanym terminie, to następuje jego umorzenie z mocy samego prawa, a dłużnik traci ochronę wynikającą z przepisów. Przestaje obowiązywać również zakaz spełniania zobowiązań.
- Niewątpliwie wielka liczba obwieszczeń o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu służy jedynie skorzystaniu z płynących z opisanych wyżej udogodnień i nie przekłada się na liczbę zatwierdzanych układów, nie mówiąc już o układach wykonanych – mówi Paweł Jóźwik.
Zobacz w LEX: Uproszczona restrukturyzacja – praktyczne aspekty - szkolenie online >
