We wtorek, 5 lipca Rada Ministrów przyjęła tzw. tarczę prawną.  Chodzi o projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Właśnie trafił on do uzgodnień publicznych. Tam, gdzie jest to możliwe, chce wprowadzić uproszczone postępowanie, w tym: milczące zakończenie postępowania albo milczącą zgodę. Na szerszą skalę niż dotychczas będzie wdrażana również elektronizacja. Wszystko po to, by szybciej i prościej obywatele i firmy mogli załatwić swoje sprawy.

Zdania na temat projektu są podzielone. Część prawników i samorządowców chwali projekt, dla części jednak jest on zwykłą zbieraniną przypadkowych zmian. Brakuje w nim systemowego podejścia. Nie uwzględnia też wszystkich problemów biurokratycznych przedsiębiorców.

Sprawdź też: Milczące załatwienie sprawy w kpa – uprawnienia i obowiązki organu administracji >

- Tarcza prawna ma zmniejszyć obciążenia regulacyjne niekorzystne z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia biznesu. Na rozwiązaniach jakie proponujemy w Tarczy skorzystają wszyscy - obywatele, przedsiębiorcy i administracja publiczna. Chcemy, aby procedury administracyjne były załatwiane jeszcze szybciej i jeszcze sprawniej. Dzięki szerokiemu wykorzystaniu cyfrowych rozwiązań oszczędzimy czas i zmniejszymy koszty związane z załatwianiem spraw. To wpłynie na lepszą współpracę na linii obywatele-administracja - twierdzi  minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Nieskomplikowana sprawa? To będzie uproszczone postępowanie

Projekt wprowadza postępowanie uproszczone oraz milczący sposób załatwienia sprawy w postępowaniach stosunkowo prostych, w których zazwyczaj występuje jedna strona. Postępowanie dowodowe ma nieskomplikowane charakter, a decyzje zapadają często w oparciu o dokumenty dołączone przez stronę do wniosku lub na podstawie informacji z publicznych rejestrów. 

Czytaj też: Model administracyjnego postępowania uproszczonego >

Rząd proponuje wprowadzić postępowanie uproszczone, razem z milczącym załatwieniem sprawy albo z jego wyłączeniem w ramach następujących m.in. procedur, w których możliwe jest uzyskanie: ­

  • zezwolenia na obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18 proc. alkoholu (bez milczącego trybu) lub o zawartości do 18 proc. alkoholu (bez milczącego trybu), ­
  • zezwolenia na wyprzedaż posiadanych, zinwentaryzowanych zapasów napojów alkoholowych (bez milczącego trybu), ­
  • licencji detektywa (razem z milczącym zakończeniem postępowania), ­
  • zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (bez milczącego trybu), ­
  • zezwolenia na prowadzenie punktów aptecznych (bez milczącego trybu),
  • wpisu znaku imiennego do rejestru znaków imiennych (bez milczącego trybu), ­
  • wpisu zaproszenia do ewidencji zaproszeń jako dokumentu potwierdzającego posiadanie środków finansowych związanych z planowanym pobytem cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (bez milczącego trybu), ­
  • licencji połowowej (bez milczącego trybu), ­
  • pozwolenia na połowy organizmów morskich na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej w celach prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych albo w celu kształcenia, w zakresie rybołówstwa morskiego (bez milczącego trybu), ­
  • książeczki żeglarskiej (bez milczącego trybu). 

 

Natomiast na samoistne milczące załatwienie sprawy (bez uproszczonego postępowania) będzie można liczyć w następujących sytuacjach:

  • nadania uprawnień przewodnika górskiego (forma milczącego zakończenia postępowania), ­
  • zatwierdzenia biegłego rewidenta przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego na wniosek podmiotu kontrolowanego (forma milczącego zakończenia postępowania), ­
  • świadczeń dla funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego albo za brak lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej.

Jednoinstancyjne postępowania będą wprowadzone w przypadku: ­

  • wpisu do rejestru rzeczoznawców w zakresie rodzajów artykułów rolno-spożywczych, ­
  • ustalenia wysokości wpłat określonych podmiotów na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, ­
  • zgody na przeklasyfikowanie geologicznych zasobów, ­
  • nakazu dokonania obmiaru wyrobisk i przedłożenia operatu ewidencyjnego w innym terminie, ­
  • cofnięcia upoważnienia do prowadzenia działalności w zakresie certyfikacji w integrowanej produkcji roślin, gdy o cofnięcie upoważnienia występuje sama strona, ­
  • zatwierdzania tabel wynagrodzeń organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

 

Czytaj więcej: Jednoinstancyjne postępowanie administracyjne >


Elektroniczne formularze zamiast papierowych

W ramach elektronizacji procedur i postępowań administracyjnych projekt przewiduje ułatwienia polegające możliwości składania corocznych sprawozdań z działalności fundacji w postaci elektronicznej i opatrywania ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Za pomocą elektronicznego formularza będzie można składać  wnioski o wykorzystanie pasa technicznego (strefy wzajemnego oddziaływania morza i lądu) do innego celu niż ochronny a także sprawozdania z wykonywania operacji lotniczych oraz wnioski o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu.

W formie online będą składane także wnioski o udzielenie zgody wodnoprawnej oraz o przyznanie świadczeń dla studentów oraz ich obsługi przez uczelnię za pomocą uczelnianego systemu obsługi studentów.  Wprowadzona zostanie pełna elektronizacja procedury składania deklaracji do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przez organizatorów turystyki i przedsiębiorców, ­

Kierunek dobry, ale trochę bez ładu i składu

Projekt budzi mieszane uczucia. 

- Wpisuje się w oczywisty kierunek zmian w funkcjonowaniu administracji - w ramach którego coraz więcej rozstrzygnięć o charakterze związanym będzie załatwiane w sposób automatyczny, często przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych - uważa Grzegorz Kubalski, radca prawny, zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich. 

Jego zdaniem w projekcie razi jednak brak systemowego podejścia - jest to właściwie zbiór dość przypadkowych interwencji legislacyjnych. Przypomina jednocześnie o odwiecznym problemie. - Aby zachować odpowiedni poziom bezpieczeństwa prawnego w ślad za szerszym wprowadzaniem instytucji milczącego załatwienia sprawy musi iść skierowanie odpowiednich środków na funkcjonowanie administracji publicznej. Jeśli obecnie występują opóźnienia w wydawaniu określonych decyzji administracyjnych to wprowadzenie milczącego załatwienia sprawy rozwiązuje jedynie problem obywatela, czy przedsiębiorcy. Bez dodatkowych środków właściwy organ nie będzie miał potencjału do sprawdzenia wpływających spraw w terminie umożliwiającym skuteczne zgłoszenie sprzeciwu - z potencjalnym zagrożeniem interesu publicznego - podkreśla.

PROCEDURA: Milczące załatwienie sprawy >>

Będzie mniej biurokracji? Niekoniecznie

Zdaniem prawników projekt nie uwzględnia wszystkich problemów biurokratycznych przedsiębiorców. Jest więc dziurawy.

- Nie rozwiązuje jednego z głównych problemów przedsiębiorców, jakim jest nadmierna i często dublująca się sprawozdawczość – wskazuje dr Piotr Pałka, radca prawny i wspólnik DERC PAŁKA Kancelaria Radców Prawnych. W jego ocenie uproszczenie szeroko pojętych procedur administracyjnych stanowi o słusznym kierunku zmian, ale z pewnością samego projektu nie można nazwać kompleksowym czy rozwiązującym problemy obywateli i przedsiębiorców jakie są związane z przeregulowaniem wielu instytucji życia publicznego. Jeżeli bowiem mówimy o uproszczeniu procedur administracyjnych, to w ramach tych procedur mieści się szereg obowiązków o charakterze sprawozdawczym, które utrudniają prowadzenie działalności gospodarczej. Do dnia dzisiejszego nie podjęto nawet próby scalenia wielu rejestrów, natomiast państwo nierzadko przerzuca swoje zadania na samych przedsiębiorców nie zapewniając im odpowiedniego finansowania czy ulg z tym związanych – podkreśla prawnik.

Z kolei Maciej Obrębski, adwokat, partner w kancelarii Obrębski Adwokaci i Radcowie uważa, że tylko dwie zmiany są godne uwagi. Jedna dotyczy kodeksu postępowania administracyjnego a druga ustawy o fundacjach
-  W art. 37 po par 3  kpa dodaje się  par 3a w brzmieniu:  jeżeli ponaglenie zostało wniesione przed upływem terminu określonego w art. 35 albo przepisach szczególnych, organ prowadzący postępowanie pozostawia ponaglenie bez rozpoznania. Przepisów par. 4–8 nie stosuje się. Rozwiązanie słuszne. Pozwoli to ograniczyć niezasadne skarżenie przewlekłości postępowań w sytuacjach, gdy jej nie ma. Art. 35 stosunkowo precyzyjnie wskazuje graniczne terminy załatwienia spraw (miesiąc lub dwa) i tym samym nie będzie konieczności merytorycznego załatwiania spraw ponagleń w przypadkach oczywiście niezasadnych - twierdzi.

PROCEDURA: Termin załatwienia sprawy w ogólnym postępowaniu administracyjnym >>

Natomiast gdy chodzi o fundacje, to przy rejestracji fundacji, których zakres działalności jest na pograniczu działów administracji rządowej, zachodzi  niejednokrotnie wątpliwość co do wskazania właściwego ministra sprawującego nadzór nad nią. Dotychczas rodziło to obawy przed zakwestionowaniem wyboru ministra przez KRS. Projektowana nowelizacja problem ten rozwiązuje.