29 sierpnia opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku („ustawa”). Wejdzie ona w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia. To przekrojowa nowelizacja, wprowadzająca zmiany do aż czterdziestu jeden ustaw regulujących różne obszary rynku finansowego. Opisujemy kluczowe zmiany wprowadzane do Prawa bankowego.
Czytaj też: Klient kupujący polisę w banku będzie lepiej chroniony
Nowe kryteria dla sankcji na członków zarządu i członków rady nadzorczej
Obecnie art. 141 ustawy Prawo bankowe przewiduje w określonych przypadkach możliwość nałożenia kary pieniężnej na członków rady nadzorczej oraz członków zarządu banku. Maksymalna wysokość sankcji to 21 312 000 zł.
Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) nie wolno nałożyć kary na byłego członka zarządu lub członka rady nadzorczej banku. To się jednak zmieni. KNF będzie nakładać karę na członków zarządu banku odpowiedzialnych za naruszenie przepisów prawa również po zaprzestaniu wykonywania funkcji lub zajmowania stanowiska przez osobę odpowiedzialną za dane naruszenie.
Zmiany dotyczące outsourcingu
Nowela rozszerza katalog czynności podlegających outsourcingowi. Banki uzyskają możliwość powierzenia czynności w zakresie pośrednictwa w odniesieniu do umów o instrumenty płatnicze np. pieniądz elektroniczny i o świadczenie usług bankowości elektronicznej, których stroną jest konsument oraz przedsiębiorca. Dotychczasowe brzmienie przepisu obejmowało jedynie outsourcing w zakresie pośrednictwa w odniesieniu do umów o kartę płatniczą.
Po wejściu w życie zmian zniesiony zostanie obowiązek zawierania umowy agencyjnej w przypadku outsourcingu niektórych czynności, zniknie wymóg formy umowy agencyjnej w przypadku outsourcingu:
- wpłat, wypłat oraz obsługi czeków związanych z prowadzeniem rachunków bankowych;
- wypłat i spłat udzielonych kredytów i pożyczek pieniężnych;
- wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki; oraz
- dyspozycji przeprowadzania bankowych rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków.
Najważniejsza zmiana Prawa bankowego dotyczy jednak podoutsourcingu. Dotychczas dalsze powierzanie outsourcowanych czynności mogło nastąpić w przypadku:
- uzyskania zgody banku; oraz
- gdy dotyczyło ono czynności służących realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy insourcera z bankiem.
Po wejściu w życie noweli proces podoutsourcingu ulegnie znacznemu uproszczeniu. Insourcer, któremu powierzono wykonywanie określonych czynności, po uzyskaniu szczegółowej lub ogólnej pisemnej zgody banku, będzie mógł powierzyć dalszemu przedsiębiorcy, w drodze odrębnej umowy, wykonywanie wszystkich czynności, których dotyczy umowa outsourcingowa z bankiem (nie zaś tylko tych służących relacji głównego świadczenia). W przypadku ogólnej pisemnej zgody insourcer poinformuje bank o wszelkich zamierzonych zmianach dotyczących dodania lub zastąpienia dalszych insourcerów występujących w łańcuchu outsourcingu, dając tym samym bankowi możliwość wyrażenia sprzeciwu wobec takich zmian.
Wdrażane rozwiązanie umożliwia więc podoutsourcowanie wskazanych w Prawie bankowym czynności praktycznie w pełnym zakresie oraz pozwoli na uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych odnoszących się do tego, które czynności służą realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy.
Czytaj też w LEX: DORA – nowe obowiązki w sektorze bankowym >
Notyfikacja zamiast zezwolenia KNF
Ponadto obowiązek uzyskania zgody KNF w przypadku zamiaru zawarcia umowy:
- dotyczącej powierzenia wykonywania innych czynności, niż te określone w art. 6a ust. 1 PrBank; oraz
- outsourcingu lub podoutsourcingu z podmiotami spoza Unii Europejskiej;
zostaje zastąpiony obowiązkiem notyfikacyjnym. Znowelizowane przepisy przewidują obowiązkowe elementy takiego zawiadomienia.
KNF będzie upoważniona również do zgłoszenia sprzeciwu do zawarcia umowy outsourcingu lub podoutsourcingu będącej przedmiotem zawiadomienia, chodzi m.in. o przypadki, gdy np. prawo obowiązujące w państwie, w którym powierzone czynności mają być wykonywane, uniemożliwia KNF wykonywanie efektywnego nadzoru. Sprzeciw taki może być zgłoszony w terminie 30 dni od dnia wszczęcia przez KNF postępowania w przedmiocie zawiadomienia.
Uproszczenia w outsourcingu międzybankowym
Postanowienia ustawy wyłączają obowiązek zawiadomienia KNF o powierzeniu przez bank:
- czynności, jednorazowo, w przypadku niemożności jej wykonywania w następstwie siły wyższej do czasu usunięcia przyczyn wystąpienia tej niemożności; oraz
- innych czynności, niż tych skatalogowanych w art. 6a ust. 1 Prawa bankowego;
w sytuacji, gdy dostawcą usług dla banku jest inny bank, dostawca usług płatniczych lub instytucja kredytowa.
W przypadku powierzenia czynności pomiędzy bankiem hipotecznym a bankiem krajowym, który jest akcjonariuszem dysponującym 100 proc. udziału w kapitale zakładowym i uprawnionym do wykonania 100 proc. praw głosu z akcji tego banku hipotecznego, nie będzie miał zastosowania art. 6a ust. 3 prbank. Przepis ten przewiduje zakaz powierzania zarządzania bankiem (w tym zakaz powierzania zarządzania aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego) oraz przeprowadzania audytu wewnętrznego banku. W przypadku powierzenia ww. funkcji pełna odpowiedzialność za ich wykonanie pozostanie przy banku hipotecznym.
Przed zawarciem umowy powierzenia bank hipoteczny będzie miał obowiązek przeprowadzić analizę ryzyka wynikającego z zawarcia takiej umowy, w tym do oceny znaczenia powierzanych czynności w działalności banku hipotecznego oraz potencjalnego wpływu tego powierzenia na ciągłość wykonywanej działalności bankowej. Bank hipoteczny będzie zobligowany do zawiadomienia KNF o zamiarze zawarcia umowy powierzenia czynności związanych z zarządzaniem bankiem oraz audytem wewnętrznym. KNF będzie zaś mieć możliwość zgłoszenia sprzeciwu wobec zawarcia takiej umowy w przypadkach określonych w noweli.
Inne ważne zmiany
Zmiany obejmą również: lokaty strukturyzowane, rachunki uśpione oraz informowanie BFG o uruchomieniu planu naprawy.
Bank, który będzie rekomendował, oferował, zawierał lub umożliwiał zawarcie umowy lokaty strukturyzowanej na terytorium Polski lub na terytorium innego państwa będzie miał obowiązek przekazywać KNF informacje dotyczące rozpoczęcia, ograniczenia i zaprzestania prowadzenia tej działalności, istotnego naruszenia przepisów związanych z prowadzeniem tej działalności oraz oferowanych lub zawieranych lokat strukturyzowanych. Szczegóły w tym zakresie zostaną określone w odrębnym rozporządzeniu.
Nowela doprecyzowuje również obowiązki banku względem gminy ostatniego miejsca zamieszkania posiadacza rachunku w zakresie tzw. rachunków uśpionych. Obecnie obowiązujący art. 111c Prawa bankowego nakłada na banki szereg obowiązków informacyjnych wobec gminy ostatniego miejsca zamieszkania posiadacza rachunku bankowego w przypadku:
- śmierci posiadacza rachunku bankowego; lub
- upływu 10 lat od daty wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku.
Ustawa wprowadza w tym zakresie zmianę polegającą na zwolnieniu banków z obowiązku informowania gmin o rachunkach bankowych posiadanych przez osoby żyjące, wygasłych z powodu braku aktywności na rachunku. Ponadto, w ustawie proponuje się istotne zawężenie obowiązków informacyjnych wobec gminy w przypadku śmierci posiadacza rachunku, poprzez ograniczenie przekazywanych informacji do daty powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego oraz poinformowania o możliwości nabycia przez gminę środków pieniężnych, zgodnie z art. 935 kodeksu cywilnego.
W świetle nowego przepisu bank nie będzie miał obowiązku przekazywać gminie wyżej wskazanych informacji, jeśli łączna wysokość środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku lub rachunkach posiadacza prowadzonych przez bank jest niższa lub równa 10 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wydłużeniu ulegnie również termin, w którym bank zobligowany jest do przekazania ww. informacji - do 2 lat od dnia powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku.
Ustawa nakłada na bank obowiązek informowania o działaniach dotyczących planu naprawy (podjęcie przez bank działań, określonych w planie naprawy, pomimo nieosiągnięcia ostrzegawczych poziomów wskaźników) obok KNF również BFG.
dr Magdalena Jaczewska-Żurek, radca prawny, Senior Associate w kancelarii Taylor Wessing w Warszawie, w swojej praktyce koncentruje się na sprawach z zakresu bankowości i finansów
Łukasz Szymański, radca prawny, partner w kancelarii Taylor Wessing w Warszawie, specjalizuje się w doradztwie prawnym w zakresie regulacji sektora finansowego
