1. Spis z natury
Spis z natury obejmuje składniki, które z reguły można policzyć, zmierzyć lub zważyć, takie jak:
- aktywa pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych),
- środki trwałe (z wyłączeniem gruntów i środków trwałych trudno dostępnych),
- nieruchomości zaliczone do inwestycji,
- maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie,
- rzeczowe składniki aktywów obrotowych,
- papiery wartościowe w postaci materialnej,
- składniki będące własnością innych podmiotów powierzone jednostce w celu ich sprzedaży, przechowywania, przetwarzania lub używania.
2. Potwierdzenie prawidłowości stanu
Inwentaryzacja za pomocą uzyskania potwierdzenia prawidłowości stanu ma zastosowanie do:
- aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej,
- należności, w tym udzielanych pożyczek i zobowiązań (z wyłączeniem należności spornych i wątpliwych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych oraz z tytułów publicznoprawnych),
- własnych składników aktywów powierzonych kontrahentom.
3. Porównanie danych księgowych z dokumentami
Porównanie danych wynikających z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami dotyczy aktywów i pasywów, których co do zasady nie da się zinwentaryzować w inny sposób oraz tych, dla których dwa poprzednie sposoby nie mogą być zastosowane w wyjątkowych sytuacjach (np. zapasy zboża w silosach). Tym sposobem inwentaryzacji objęte zatem będą:
- grunty,
- prawa zakwalifikowane do nieruchomości,
- trudno dostępne środki trwałe,
- środki trwałe w budowie (z wyjątkiem wchodzących w ich skład maszyn i urządzeń),
- należności sporne i wątpliwe,
- należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
- należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych,
- należności i zobowiązania wobec pracowników,
- wartości niematerialne i prawne,
- kapitały własne,
- rezerwy,
- rozliczenia międzyokresowe kosztów,
- przychody przyszłych okresów,
- pozostałe składniki aktywów i pasywów.
4. Formy inwentaryzacji
W praktyce gospodarczej wykształciły się trzy formy inwentaryzacji:
- inwentaryzacja pełna okresowa,
- inwentaryzacja pełna ciągła,
- inwentaryzacja niepełna (zwana częściową, wycinkową lub wyrywkową).
(...)
Czytaj więcej: Kompas Księgowo-Kadrowy