Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) samowola budowlana wykonana w 1994 r. podlega legalizacji na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.). Żaden przepis tej ustawy nie przewiduje jednak instytucji "przedawnienia" samowoli budowlanej. Ustawa nakazuje przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego i jeśli istnieje możliwość - zalegalizowanie samowoli, zaś w przypadku braku możliwości legalizacji - nakazanie rozbiórki.

Smowola budowlana "nie przedawnia się"

Instytucje zbliżoną do przedawnienia samowoli przewidywał art. 49 "nowego" Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym do dnia 11 lipca 2003 r., zgodnie z którym "nie można nakazać rozbiórki, o której mowa w art. 48, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia zakończenia budowy obiektu budowlanego lub jego części, a jego istnienie nie narusza przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym, w szczególności ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego". Przepis ten obowiązywał jednak w sytuacji niezwykle restrykcyjnego brzmienia art. 48 wspomnianej ustawy, który nakazywał bezwzględną rozbiórkę samowoli budowlanej.

Nadmienić jednak należy, że zgodnie z art. 90 Prawa budowlanego wykonanie samowoli budowlanej jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Jako przestępstwo samowola budowlana ulega więc przedawnieniu po upływnie 5 lat od popełnienia czynu na podstawie art. 101 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.).
Reasumując, samowola jako wykonanie obiektu bez pozwolenia na budowę nie przedawnia się i podlega postępowaniu legalizacyjnemu. Natomiast jako przestępstwo ulega przedawnieniu i po 5 latach nie można ścigać sprawcy.