I. Zagadnienia ogólne
Opłatę skarbową, jej przedmiot, stawki i podmioty zobowiązane do jej ponoszenia, regulują przepisy ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.) - dalej u.o.s. Szczegółowe zasady dokumentowania zapłaty opłaty skarbowej, sporządzania adnotacji potwierdzających jej uiszczenie bądź zwolnienie oraz zwrotu określone są w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 187, poz. 1330) - dalej r.z.o.s.

Opłacie skarbowej podlegają określone w u.o.s. czynności organów administracji publicznej, polegające na: dokonaniu czynności urzędowej, wydaniu zaświadczenia lub wydaniu zezwolenia. Odrębny przedmiot opłaty skarbowej stanowią dokumenty stwierdzające udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz ich odpisy i wypisy, o ile złożone zostaną w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

Niniejszy komentarz obejmuje zagadnienia związane z opłatą skarbową od czynności dokonywanych przez organy administracji publicznej w indywidualnych sprawach z zakresu ochrony środowiska oraz od pełnomocnictw składanych w postępowaniach prowadzonych przez te organy.

Zakwalifikowanie określonej formy aktywności organu administracji publicznej do jednego z ww. przedmiotów opłaty skarbowej dokonywane jest, co do zasady, w oparciu o odpowiednie przepisy prawa administracyjnego, tak formalnego, jak i materialnego.

W pewnych przypadkach, przepisy u.o.s. niektórym rozstrzygnięciom organów administracji publicznej przypisują charakter jednego z przedmiotów opłaty skarbowej, czyniąc to w sposób odmienny, niż wynikałoby to z przepisów regulujących daną materię. Jako przykład wskazać można zgody wydawane na podstawie przepisów o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, które pod względem skutków w zakresie opłaty skarbowej zrównane zostały z zezwoleniami.

Opłata skarbowa stanowi zryczałtowaną odpłatność za czynności organów administracji publicznej, w tym organy właściwe w sprawach z zakresu ochrony środowiska. Wysokość tej opłaty, co do zasady, powinna być uzależniona od nakładów (czasu, pracy, materiałów) niezbędnych do dokonania (wykonania) danej czynności przez organ administracji. Analiza przepisów załącznika do u.o.s., określających wysokość stawek opłaty skarbowej od poszczególnych jej przedmiotów, pozwala stwierdzić, że zasada ta realizowana jest w odniesieniu do czynności urzędowych i zaświadczeń. W przypadku natomiast zezwoleń, wysokość opłaty skarbowej niejednokrotnie pozostaje w oderwaniu od rzeczywistych kosztów, jakie ponosi organ administracji publicznej wydający zezwolenie, lecz uzależniona jest od zakresu uprawnień (korzyści) jakie uzyskuje podmiot, któremu wydawane jest zezwolenie. Jako przykład wskazać można stawki opłaty skarbowej od zezwoleń na obrót odpadami z zagranicą, zróżnicowanej w zależności od tego, czy obrót ten obejmuje jednokrotne, czy wielokrotne przemieszczanie odpadów.

Monika Derejko - Kotowska