Najważniejsze zmiany obejmują: prawo holdingowe i corporate governance, a konkretnie: odseparowanie interesu spółki od interesu wspólnika; wiążące polecenia; wywłaszczenie wspólników mających 25 proc. udziałów; aktywizacja rady nadzorczej przez zarząd; sankcje karne wobec członków zarządu, pracowników i doradców spółki. Nowela nie podoba się prawnikom.
Koralewski Michał: Odpowiedzialność wspólników większościowych w spółce kapitałowej za szkodę wyrządzoną wspólnikom mniejszościowym >
- Zmiany powinny przede wszystkim prowadzić do zwiększenia konkurencyjności polskiego prawa spółek, a tym samym powinny "zachęcać" a nie "zniechęcać" do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w formie jednej ze spółek (kapitałowych lub osobowych). Wzorce w tym zakresie powinniśmy czerpać np. z amerykańskiego Delaware, którego przewidywalność prawa spółek powoduje, że ok 60 proc. spółek z listy Fortune500 jest zarejestrowanych właśnie w tym stanie. Nie widzę w proponowanej nowelizacji potencjału do zachęcenia do prowadzenia działalności gospodarczej w formie polskie spółki. Szczególne zastrzeżenia mam do nowego prawa koncernowego. Przewiduję, że w zakresie spółek bez udziału skarbu państwa proponowana nowelizacja podzieli losy martwego w praktyce (i usuniętego proponowaną nowelizacją) artykułu 7 kodeksu spółek handlowych - mówi dr Piotr Kuźnicki, adwokat.
Według Michała Romanowskiego, profesora prawa handlowego na WPiA UW, adwokata w Romanowski i Wspólnicy, najgroźniejszą zmianą jest odseparowanie interesu spółki od jej wspólników. - Spółka dominująca oraz zależna mogą kierować się, obok interesu spółki, interesem grupy spółek, o ile nie stanowi to pokrzywdzenia udziałowców lub wierzycieli spółki zależnej. Skoro każda ze spółek ma własny interes, to interes grupy musi godzić jednostkowe interesy spółek. Tyle, że grupa spółek nie jest spółką, a członkowie grupy spółek nie są jej wspólnikami - uważa.
Ustawa definiuje grupę spółek jako „spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, kierujące się […] wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi”. Oznacza to, że prokurator i sądy będą dokonywały oceny czy strategia i cel grupy uzasadnia sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad grupą.
Wiążące polecenia do zarządzania grupą
Ustawa zakłada, że sprawne zarządzanie grupą wymaga wiążących poleceń. Spółka dominująca będzie mogła wydać spółce zależnej polecenie, jeżeli wykaże, że uzasadnia to interes grupy. Zarząd spółki zależnej zawsze będzie musiał ocenić czy polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki (zarządzanie cudzymi pieniędzmi): jest uzasadnione interesem grupy; spełnia kryterium należytej staranności przy zarządzaniu spółką; nie krzywdzi udziałowców mniejszościowych lub wierzycieli.
- Nie wiadomo tylko, kto ma skonkretyzować interes spółki, skoro spółka jest swoim suwerenem. Zarząd spółki zależnej staje się recenzentem strategii grupy (czyli organów spółki matki). Zarząd spółki zależnej nie ma jednak kompetencji, aby dokonywać takiej oceny. Prawo veta dla zarządu spółki zależnej podważa funkcjonowanie grupy. Wykonanie polecenia stwarza systemowe, wysokie ryzyko odpowiedzialności cywilnej i karnej członków zarządu i rady nadzorczej spółki zależnej za wykonanie polecenia spółki dominującej - twierdzi prof. Michał Romanowski.
Janczukowicz Krzysztof: Wniesienie przez osobę fizyczną udziałów w spółce kapitałowej aportem do spółki osobowej jako odpłatne zbycie udziałów >
Wywłaszczenie 25 proc. udziałowca
Nowela umożliwi przymusowy wykup udziałowców posiadających 25 proc. udziałów. Próg uprawniający akcjonariusza większościowego w spółce publicznej do przymusowego wykupu pozostanie na niezmienionym poziomie 95 proc. głosów. Oznacza to, że w spółce publicznej nadal można wykupić akcjonariuszy mających nie więcej niż 5 proc. głosów, a w spółce kapitałowej zamkniętej będzie można wywłaszczyć udziałowców mających 25 proc. udziałów, czyli zazwyczaj 25 proc. głosów.
Koralewski Michał: Obowiązki zarządu i rady nadzorczej w spółce akcyjnej >
Nowe kompetencje rady nadzorczej
Nowela nakłada też na zarząd obowiązek szczegółowego informowania rady nadzorczej. Zapewnienie radzie nadzorczej prawa do korzystania z doradcy oraz nakłada na radę obowiązek składania sprawozdania ze sprawowanego nadzoru.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.