Sprawa dotyczyła upadłego dłużnika Władysława N., który jest konsumentem. Jednak, jak podkreśla Marek Malecha, adwokat i syndyk, uchwała ma znaczenie nie tylko dla konsumentów, ale także dla przedsiębiorców ogłaszających upadłość i doradców restrukturyzacyjnych.
Po ustawowym terminie 30 dni zgłoszono wierzytelności. Sędzia komisarz w tej sprawie zakwestionował dwa punkty sprawozdania syndyka dotyczące ryczałtowych kosztów wydanych na prowadzenie kancelarii przez tego syndyka - na obsługę administracyjno-biurowo-prawną oraz rachunkową.
Wątpliwości dotyczące zwrotu części ryczałtu
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy przy rozpoznawaniu zażalenia syndyka masy upadłościowej powziął wątpliwość, czy zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe ze zgłoszenia wierzytelności po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, wpłacone przez wierzyciela na rachunek bankowy wskazany przez syndyka, wchodzą w skład masy upadłości. Ponadto, czy wydatkowanie tych kosztów przez syndyka podlega kontroli sędziego komisarza w ramach rozpoznawania sprawozdania rachunkowego.
Zdaniem Sądu Rejonowego przedstawiającego zagadnienie prawne, art. 61, 62 i 335 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe mogą przemawiać za negatywną odpowiedzią na przedstawione zagadnienia. Zgodnie bowiem z ich treścią, z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego, a w jej skład wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego.
Fundusze masy upadłości obejmują sumy uzyskane z likwidacji masy upadłości oraz dochód uzyskany z prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa upadłego, a także odsetki od tych sum zdeponowanych w banku, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.
Czytaj też: Plan podziału funduszów masy upadłości >
Jak zauważył sąd przedstawiający zagadnienie prawne, w żadnym ze wskazanych przepisów nie znajduje się bezpośrednie odwołanie do zryczałtowanych kosztów postępowania upadłościowego uiszczanych przez wierzycieli (art. 235 pr.upadł.). Zgodnie z tym przepisem wierzyciel, który zgłosił wierzytelność po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, ponosi zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe z tego zgłoszenia, nawet jeżeli opóźnienie powstało bez jego winy, w wysokości stanowiącej równowartość 15 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Zdaniem Sądu Rejonowego, ustawodawca nie przewidział możliwości pokrywania ze środków ryczałtu innych kosztów postępowania upadłościowego (niż te wynikłe ze spóźnionego zgłoszenia), czy też przeznaczania tych środków na inne, niż wymienione w art. 235 ust. 1 pr.upadł., cele.
Polecamy też szkolenie online: Upadłość konsumencka w KRZ - najczęstsze problemy >
Skutki zmiany przepisów
Jak wyjaśniała motywy uchwały Sądu Najwyższego sędzia Beata Janiszewska, ustawodawca po 2019 r. zrezygnował z zaliczki na poczet przyszłych kosztów postępowania, a ustanowił ryczał pobierany od wierzyciela, co przyspieszało proces upadłościowy. Przed nowelizacją ustawy tę zaliczkę trzeba było rozliczyć. Po nowelizacji prawa upadłościowego ryczałtu dla syndyka rozliczać nie trzeba, są to koszty postępowania upadłościowego.
- W poprzednim systemie zaliczki były większe niż obecnie, obecnie jest to ryczałt około tysiąca złotych. Kwota jest określona sztywno i dla wierzyciela, który spóźnił się ze zgłoszeniem wierzytelności, sytuacja jest o tyle jasna, że wie, jakie koszty będzie ponosił – wyjaśniała sędzia Janiszewska. – Model obecny - ryczałtowy ma znaczenie dla wierzyciela, jest rodzajem gwarancji - dodała.
SN podkreślił, że sędzia komisarz nie kontroluje wydatkowania ryczałtowych kosztów poniesionych przez syndyka. Jest to ryzyko dla syndyka, jeśli koszty będą większe od ryczałtu. Sędzia Janiszewska dodała, że sąd może kontrolować, czy wpłacono właściwą sumę ryczałtu i czy istotnie doszło do opóźnienia zgłoszenia wierzytelności.
Uchwała Izby Cywilnej SN z 22 maja 2024 r., sygn. akt III CZP 49/23
Czytaj też: Wnoszenie pism procesowych i doręczanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
