W wydanym w bieżącym miesiącu wyroku ETS orzekł, że państwa członkowskie mogą odmówić udzielenia zgody na wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty sporządzony przez Komisję tylko ze względów dotyczących ochrony środowiska naturalnego.
Orzeczenie zostało wydane na tle następującego stanu faktycznego. W latach 90-tych ubiegłego wieku niemieckie miasto portowe Papenburg uzyskało zezwolenie na przeprowadzanie prac polegających na pogłębieniu rzeki Ems w celu umożliwienia żeglugi dużym statkom między stocznią znajdującą się w tym mieście a Morzem Północnym. Decyzja stosownego niemieckiego urzędu w tej sprawie była decyzją ostateczną. Wynikało z niej, że w przyszłości konieczne pogłębianie będzie uważane za dozwolone. Kilkanaście lat później odcinki rzeki Ems znajdujące się w dole rzeki w stosunku do terenu należącego do Stadt Papenburg zostały zgłoszone Komisji przez państwo niemieckie jako ewentualny obszar mający znaczenie dla Wspólnoty w rozumieniu dyrektywy siedliskowej, która włączyła go do projektu wykazu terenów Natura 2000. Komisja zwróciła się do Niemiec z prośbą o udzielenie w tym względzie zgody zgodnie z art. 4 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy siedliskowej. W 2008 roku Stadt Papenburg wniósł skargę do sądu niemieckiego, domagając się uniemożliwienia państwu niemieckiemu wydania przez nią zgody w tej sprawie. Sąd niemiecki, z kolei, zwrócił się do Trybunału o wyjaśnienie, w jakich okolicznościach państwo członkowskie może odmówić udzielenia zgody na projekt wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty. Sąd ten zmierzał także do ustalenia, czy bieżące prace pogłębiania planowane w Ems, na które władze niemieckie udzieliły zezwolenia przed upływem terminu transpozycji dyrektywy, muszą być poddane przewidzianej w niej ocenie.
Trybunał odpowiedział, że państwa członkowskie mogą odmówić udzielenia zgody na włączenie terenu do wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty sporządzonego przez Komisję tylko ze względów dotyczących ochrony środowiska naturalnego. Kryteria gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne nie mogą, natomiast zdaniem ETS, stanowić podstaw do udzielenia takiej odmowy. Trybunał podkreślił również, że okoliczność, iż na prace pogłębiania rzeki Ems udzielono zezwolenia zgodnie z prawem niemieckim przed upływem terminu transpozycji dyrektywy, nie stanowi jako taka przeszkody, aby prace te traktować w przypadku każdej interwencji w kanale żeglugowym jako odrębne przedsięwzięcia. W tym przypadku każde z tych przedsięwzięć, o ile może oddziaływać na dany teren w znaczący sposób, powinno zostać poddane ocenie oddziaływania zgodnie z dyrektywą.
Jednakże, jeżeli ze względu w szczególności na powtarzalność, charakter i wymogi wykonywania danych prac mogą one być traktowane jako jedna operacja, gdy mają przede wszystkim na celu utrzymanie określonej głębokości kanału żeglugowego przy pomocy regularnych i koniecznych do tego celu prac pogłębiania, prace te mogą być uznane za jedno i to samo przedsięwzięcie w rozumieniu dyrektywy. W tym przypadku takie przedsięwzięcie, na które wydano zgodę przed dniem, w którym upływał termin do transpozycji dyrektywy, nie byłoby objęte uprzednią oceną oddziaływania przedsięwzięcia na dany teren.
Niemniej jednak, jeżeli dany teren zostanie umieszczony w wykazie terenów mających znaczenie dla Wspólnoty sporządzony przez Komisję, wykonanie każdej operacji w ramach prac będzie podlegało ogólnemu obowiązkowi ochrony wynikającemu z dyrektywy, polegającemu na unikaniu pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również unikania istotnego niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary.
Wreszcie Trybunał uściślił, iż z chwilą gdy teren jest już umieszczony w wykazie krajowym przekazanym Komisji w celu włączenia go do wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, nie powinien podlegać interwencjom, które mogłyby poważnie zagrozić jego ekologicznemu charakterowi.
Tak wynika z wyroku TS z dnia 14 stycznia 2010 r. w sprawie C-226/08 Stadt Papenburg v. Bundesrepublik Deutschland.
Opracowanie: Rafał Bujalski, RPE WKP
Źródło: http://curia.europa.eu, stan z dnia 25 stycznia 2010 r.