Do organu nadzoru budowlanego wpłynęło zawiadomienie o zakończeniu budowy wraz z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie gazociągu wysokiego ciśnienia. Ze względu na istotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego, została wydana decyzja odmowy wydania pozwolenia na użytkowanie gazociągu. Od decyzji inwestor odwołał się do organu II instancji. Przeprowadzono odrębne postępowanie administracyjne na istotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego. Następnie wydano postanowienie o zawieszeniu z urzędu postępowania administracyjnego w tej sprawie do czasu rozpatrzenia odwołania przez organ II instancji. Po rozstrzygnięciu postępowania odwoławczego organ nadzoru budowlanego chce wydać postanowienie o wznowieniu postępowania, a następnie decyzję o nałożeniu obowiązku sporządzenia projektu budowlanego zamiennego.
Czy inwestor ma obowiązek przedstawienia projektu budowlanego zamiennego na całą sieć gazociągu wraz z uzgodnieniami, czy może przedstawić tylko projekt zamienny na te odcinki, na których występują istotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego, o których organ nadzoru wie (mogą występować również odcinki z istotnymi odstępstwami, o których organ nadzoru budowlanego obecnie nie wie)?

W decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane (tj. legalizującej istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego) zatwierdzeniu podlega projekt budowlany dotyczący całego zamierzenia budowlanego objętego wcześniej decyzją o pozwoleniu na budowę.

Postępowanie w sprawie istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego kończy się decyzją, w której organ nadzoru budowlanego dokonuje zatwierdzenia projektu budowlanego i orzeka o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych albo - jeżeli budowa została zakończona - wyłącznie zatwierdza projekt budowlany zamienny (art. 51 ust. 4 ustawy Prawo budowlane, Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm. - dalej pr. bud.). Jednocześnie już po wydaniu przez organ nadzoru budowlanego decyzji na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 pr. bud. (a więc decyzji zobowiązującej inwestora do przedstawienia projektu budowlanego zamiennego) właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej zobowiązany jest do uchylenia wydanego wcześniej pozwolenia na budowę, stanowiącego podstawę wykonywania robót budowlanych (art. 36a ust. 2 pr. bud.). Tym samym w chwili wydawania decyzji na podstawie art. 51 ust. 4 pr. bud. nie istnieje już decyzja o pozwoleniu na budowę; decyzja organu nadzoru budowlanego zastępuje niejako pozwolenie na budowę.
W świetle powyższego rozstrzygnięcie zawarte w decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 4 pr. bud. powinno swym zakresem przedmiotowym obejmować całą sprawę administracyjną w granicach objętych uprzednio decyzją o pozwoleniu na budowę, a więc zatwierdzenie projektu budowlanego zamiennego powinno dotyczyć całego zamierzenia budowlanego.
Wniosek ten dodatkowo potwierdza argument, że podobny zakres przedmiotowy - a więc dotyczący całego zamierzenia budowlanego - ma co do zasady postępowanie w sprawie pozwolenia na użytkowanie, w trakcie którego przeprowadzana jest obowiązkowa kontrola i stwierdzone zostają istotne odstąpienia. Tak więc w tym postępowaniu organ nadzoru budowlanego powinien zweryfikować zgodność z projektem budowlanym całego zamierzenia budowlanego. W konsekwencji odmowa wydania pozwolenia na użytkowanie także dotyczy całego zamierzenia budowlanego - i w takim zakresie musi być dokonana legalizacja na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 pr. bud. Wydane następnie pozwolenie na użytkowanie (art. 55 pkt 2 pr. bud.) dotyczyć będzie również całego zamierzenia budowlanego.
Wyjątki od tej zasady możliwe są - jak się wydaje - tylko wówczas, gdy inwestor realizuje inwestycję etapami i oddaje do użytkowania tylko część inwestycji (w szczególności inwestycji liniowej).
Nie można natomiast uznać, że przedstawiany przez inwestora projekt budowlany zamienny obejmuje tylko tę część zamierzenia budowlanego, w której dokonano odstąpienia, i tylko w tym zakresie projekt ten jest zatwierdzany następnie w decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 4 pr. bud. Nie oznacza to jednak konieczności sporządzenia projektu budowlanego "od nowa" i uzyskiwaniu wszelkich uzgodnień "od nowa", lecz inwestor może przedstawić dotychczasowy projekt budowlany zmieniony i uzupełniony jedynie w tych częściach, które wynikają z dokonanego odstąpienia. Zatwierdzeniu w decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 4 pr. bud. podlega jednak projekt budowlany dotyczący całego zamierzenia budowlanego objętego wcześniej decyzją o pozwoleniu na budowę.