Jak poinformowała we wtorek wiceminister zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko, projekt regulacji w tej sprawie ma trafić do konsultacji publicznych, a w połowie roku powinna być już wprowadzona możliwość prawna, aby rozliczać to świadczenie w ramach POZ. Zasady finansowania ureguluje zarządzenie prezesa NFZ.
Zgodnie z projektowanymi przepisami, pielęgniarka zbierze od pacjenta wywiad, wykona badanie fizykalne, wystawi skierowanie na wybrane badania diagnostyczne czy e-receptę. Poprowadzi też profilaktykę chorób i promocję zdrowia, dobierze sposoby leczenia ran zaś położna będzie mogła samodzielnie poprowadzić ciążę. Takie zmiany przewiduje projekt nowelizacji rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie podstawowej opieki zdrowotnej.
Minister zdrowia poszerza więc kompetencje pielęgniarek. Porada pielęgniarska w przychodni rodzinnej oraz porada pielęgniarska w poradni specjalistycznej - wprowadzona nieco wcześniej - stanowią realizację postulatów Porozumienia z lipca 2018 r., zawartego między Ogólnopolskim Związkiem Zawodowym Pielęgniarek i Położnych oraz Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych a Ministrem Zdrowia i Prezesem Narodowego Funduszu Zdrowia.
Czytaj w LEX: Obowiązki personelu medycznego w związku z rozpoznaniem zakażeń i chorób zakaźnych >
Brakuje chętnych
- Rozwiązania te są dobrym kierunkiem. Tyle, że obawiam się, że nie będzie komu nowych uprawnień wykonywać. Na kilka pielęgniarek pracujących w naszej przychodni tylko dwie nie są emerytkami. To są raczej kompetencje, które zechce wykonywać nowe, młodsze pokolenie pielęgniarek. Czekamy aż opuszczą one uczelnie - zaznacza Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
Sprawdź w LEX: Czy Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych może żądać od szpitala informacji dotyczących zatrudnionych pielęgniarek i położnych? >
Uważa jednak, że pomiędzy lekarzem ma pielęgniarką powinna obowiązywać współpraca, a nie konkurencja. - Dlatego pielęgniarki nie powinny przejmować np. antybiotykoterapii, bo to jest ogromna odpowiedzialność. Lepiej aby ich praca polegała na edukacji pacjentów, kontroli poziomu glukozy we krwi, kontroli ciśnienia - zaznacza prezes Janicka. Lekarze obawiają się też, że pielęgniarki odejdą z przychodni rodzinnych gdy ich praca będzie rozliczana jednostkowo. - Dziś owszem, prowadzą indywidualne praktyki pielęgniarskie i położnicze, ale w większości pracują w przychodniach - dodaje Bożena Janicka.
- Migracja kompetencji następuje bardzo szybko. Tak było z ratownictwem medycznym. Ratownicy przejęli część kompetencji lekarzy, a śmiertelność pacjentów się zmniejszyła. To nie jest wyłom w systemie, ale trend – zauważyła podczas wtorkowej konferencji prasowej wiceminister zdrowia Józefa Szczurek -Żelazko.
Sprawdź w LEX: Czym skutkuje skończenie studiów pomostowych przez pielęgniarkę w trakcie przerwy w wykonywaniu zawodu? >
Na razie nie wiadomo według jakiej stawki będą wycenione nowe świadczenia wykonywane przez pielęgniarki i położne. Prezes NFZ oszacowując nowe świadczenie, oceni najpierw jak porady pielęgniarskie sprawdzają się w przychodniach specjalistycznych i jakie jest nimi zainteresowanie.
Nie każda chce wystawiać recepty
Od 2017 r. pielęgniarki i położne mogą też wypisywać recepty pacjentom w ramach kontynuacji leczenia. Czyli np. w chorobach przewlekłych, gdy terapię ustawił wcześniej lekarz. Co więcej, pielęgniarki mogą wystawiać zlecenia na pieluchomajtki. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że 18064 pielęgniarek i położnych ukończyło kurs z zakresu ordynacji leków i wypisywania recept. Zaś korzysta z tego uprawnienia tylko 7 045 pielęgniarek i położnych, bo tyle wystawia recepty w ramach samodzielnej ordynacji oraz kontynuacji zleceń lekarskich. Najczęściej ordynują leki na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę czy przepisują paski diagnostyczne do oznaczenia poziomu glukozy we krwi.
Znacznie mniej pielęgniarek i położnych wystawia recepty, niż ma do tego uprawnienia. - To jest duża odpowiedzialność, także finansowa, i nie każdy chce ją ponosić. Również nowe uprawnienie do przeprowadzenia badania fizykalnego będzie się wiązało z dużą odpowiedzialnością - mówi Mariola Łozińska, wiceprezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych.
Czytaj w LEX: Wystawianie recept przez pielęgniarki i położne - podstawy prawne i zakres uprawnień >
Dla przypomnienia, od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje zarządzenie prezesa NFZ, które wprowadza wycenę procedur, które samodzielnie mogą wykonać pielęgniarka i położna w poradni specjalistycznej tzw. porada AOS. Akt ten m.in. wprowadza zasady rozliczania porad pielęgniarskiej i położnej, realizowanych w niektórych zakresach poradni specjalistycznych.
Oczyszczają rany
Zgodnie z przepisami porada pielęgniarska w poradni specjalistycznej może być realizowana w czterech zakresach: chirurgii ogólnej, ginekologii i położnictwa, kardiologii i diabetologii. Wynika z nich, że pielęgniarka może samodzielnie m.in. założyć opatrunek na ranę, usunąć szwy, oczyścić ranę poprzez wycięcie tkanki martwiczej w poradni chirurgicznej oraz oczyść ranę przez wycięcie tkanki martwiczej w poradni diabetologicznej.
Narodowy Fundusz Zdrowia za taką samodzielną wizytę prowadzoną przez pielęgniarkę w przychodni specjalistycznej AOS zapłaci od 17 do 46 zł w zależności od rodzaju procedury. Wojewódzkie oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia już ogłosiły na poradę AOS. Wiele z nich jest jeszcze w trakcie procedowania, ale gotowość podpisania aneksów do umów zadeklarowało dotychczas 207 świadczeniodawców. Mariola Łozińska nie uważa aby było to szczególnie dużo i zainteresowanie jest małe.
- Nowe uprawnienia pielęgniarek, to duża przebudowa mentalna wszystkich. Potrzeba chwili. To dobry kierunek, szczególnie w stosunku do osób starszych. Pielęgniarki i położne pracujące w środowisku otrzymają więcej możliwości, np. w obszarach wiejskich. W tej chwili dostajemy możliwość wyjścia do pacjentów – wskazała Krystyna Ptok, przewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych podczas wtorkowej konferencji prasowej w ministerstwie.
Analogiczne regulacje związane z szerokimi uprawnieniami pielęgniarek i położnych od wielu lat działają np. w Finlandii, Irlandii lub Wielkiej Brytanii oraz w innych krajach np. USA, Kanadzie i Australii.
Sprawdź w LEX: Czy pielęgniarka może skorzystać z urlopu szkoleniowego bez zgody pracodawcy? >
