W takiej sytuacji z pewnością kierownik podmiotu leczniczego powinien przekazać stosowną informację do samorządu lekarskiego. W zakresie odpowiedzialności karnej, konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy z odmową lekarza powołującego się na klauzulę sumienia w danym, konkretnym przypadku wiązał się skutek następczy w postaci zagrożenia dla życia lub zdrowia pacjenta, jeśli tak, trzeba również rozważyć odpowiedzialność karną na podstawie odpowiednich przepisów Kodeksu karnego. Należy pamiętać, że skorzystanie z klauzuli sumienia jest prawem lekarza, ale bezwzględne pierwszeństwo ma obowiązek pomocy pacjentowi.

Każdy kierownik podmiotu leczniczego powinien poinformować odpowiednie służby, organy ścigania, jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przez lekarza przestępstwa.

W przypadku nieudzielenia przez lekarza pomocy, co jest jego bezwzględnym obowiązkiem, zgodnie chociażby z art. 30 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, można rozpatrywać odpowiedzialność karną lekarza na podstawie stosownych przepisów Kodeksu karnego. Można tutaj wskazać art. 160 KK (przestępstwo narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu), czy art. 162 KK (przestępstwo nieudzielenia pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu).

Trzeba pamiętać, że każdy taki przypadek powinien być badany indywidualnie, a zatem zanim kierownik placówki złoży stosowne doniesienie do organów ścigania, winien przeprowadzić swoistą kontrolę wewnętrzną, polegającą między innymi na przeprowadzeniu wywiadu z lekarzem, sprawdzeniu zapisów w dokumentacji medycznej itp. Jest to, również, o tyle istotne, iż ewentualna odpowiedzialność karna lekarza nie wyklucza jego odpowiedzialności cywilnej względem samego podmiotu leczniczego czy pacjenta oraz odpowiedzialności zawodowej, albowiem kierownik podmiotu leczniczego powinien także rozważyć konieczność poinformowania organów samorządu lekarskiego o przypadku odmowy udzielenia pomocy przez lekarza.

Maciej Łokaj, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Łodzi. Specjalizuje się w dziedzinach prawa ochrony zdrowia, prawa medycznego, prawa gospodarczego, prawa spółek oraz prawa pracy. Autor i współautor licznych opracowań z zakresu prawa medycznego. Współautor publikacji „Działalność lecznicza. Podmioty wykonujące działalność leczniczą” Warszawa 2013. Szkoleniowiec i prelegent podczas zjazdów i konferencji managerów ochrony zdrowia i lekarzy. Doświadczenie zdobywał uczestnicząc w obsłudze prawnej dużych placówek ochrony zdrowia, między innymi szpitali klinicznych, a także medycznych towarzystw naukowych oraz lekarskich praktyk zawodowych. Obecnie prowadzi własną działalność zawodową, świadcząc obsługę prawną na rzecz przedsiębiorców i innych podmiotów, w tym także podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz współpracuje z zespołem ds. ochrony zdrowia Kancelarii Brzezińska, Narolski Adwokaci sp. p.