Osoby obłożnie chore, często starsze, wymagają specjalistycznej opieki. Dlatego ich dorosłe dzieci poszukują zakładów opiekuńczo- leczniczych (ZOL), w których mogłyby zostawić rodziców pod dobrą opieką. Do placówek cieszących się dobrą opinią ze względu na fachową opiekę personelu nad pacjentami, ustawiają się kilkutygodniowe, a nawet i kilku miesięczne kolejki. Wiele osób zastanawia się, czy w ogóle stać ich będzie na to aby zapewnić rodzicom ZOL.
Czytaj też: Zakład opiekuńczo-leczniczy - komentarz praktyczny >>>
Pobyt w ZOL kosztuje tyle na ile pozwolą przepisy
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej u.ś.o.z.) świadczeniobiorca ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania w świadczącym całodobowe usługi zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego - WZÓR >
- Wniosek o wydanie skierowania do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego - WZÓR >
- Apelacja w postępowaniu nieprocesowym w sprawie o umieszczenie w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym - WZÓR >
Miesięczna opłata co do zasady wynosi 250 proc. najniższej emerytury, ale nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 proc. miesięcznego dochodu świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Podstawą obliczenia limitu ceny za pobyt w ZOL, czyli za wyżywienie i zakwaterowanie dla konkretnego świadczeniodawcy, jest zatem jego miesięczny dochód w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Zgodnie z definicją wyrażoną art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.) dochodem jest suma pieniężna miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszoną o:
- miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Ponadto, zgodnie z art. 8 ust. 4 u.p.s. do dochodu ustalonego zgodnie opisanymi wyżej zasadami nie wlicza się:
- jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
- zasiłku celowego;
- pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
- wartości świadczenia w naturze;
- świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
- dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.
Dokumenty stwierdzające wysokość dochodów świadczeniobiorcy ubiegającego się o skierowanie do zakładu to w szczególności decyzja organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury albo renty, decyzję o przyznaniu zasiłku stałego wyrównawczego lub renty socjalnej.
Maksymalna cena za pobyt
Oznacza to, że kwota potrącenia z tytułu pobytu ubezpieczonej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym powinna być obliczona od kwoty netto emerytury, tj. po odliczeniu podatku dochodowego i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Co więcej dorosłe dzieci lub sami seniorzy wyliczając maksymalną cenę, jaką może ponieść pacjent za pobyt w ZOL, czyli tytułem zakwaterowania i wyżywienia w zakładzie, najpierw od dochodu powinni też odjąć kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób, i dopiero od tak ustalonej kwoty obliczyć 70 proc. stanowiące cenę pobytu. Taki sposób wyliczenia potwierdzają też wyroki sądowe, np. Sądu Okręgowego w Siedlcach z 27 stycznia 2016 r. (sygn. Sąd Okręgowy w Siedlcach (sygn. akt IV U 630/15).
Przykład:
- Jeśli kwota netto emerytury ubezpieczonej wynosi 974,67 złotych (1150,67 zł - 72 zł podatek - 104 zł składka na ubezpieczenie zdrowotne = 974,67 zł), to od niej wylicza się 70 proc. tytułem odpłatności za pobyt w ZOL. Kwota potrącenia z tego tytułu wynosi więc 0,7 x 974,67 zł, czyli 682,27 zł.
- Gdyby osoba płaciła alimenty, np. w wysokości 100 zł miesięcznie. To je też należy odliczyć (974,67-100=874,67 zł. Od pacjenta ZOL może domagać się nie więcej niż 612,27 zł.
Sposób ustalania odpłatności za pobyt w zakładzie opiekuńczym jest dodatkowo precyzowany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz. U. poz. 731) dalej r.z.o.l. Z par. 8 ust. 2 r.z.o.l. powołanego rozporządzenia wynika, że opłatę ustala się ponownie po każdorazowej zmianie wysokości dochodu świadczeniobiorcy przebywającego w zakładzie opiekuńczym.
Sprawdź w LEX: Czy ZOL jest uprawniony do dysponowania dochodem pacjenta w wysokości przekraczającej 70% tego dochodu? >
Koszt pobytu w ZOL obciąża pacjenta a ewentualnie jego rodzinę
Do uiszczania opłaty za pobyt zobowiązany jest pacjent. O ile rodzina nie przyjęła na siebie wprost zobowiązania do ponoszenia kosztów pobytu pacjenta, zakład nie może się skutecznie domagać zapłaty od rodziny.
W zależności od sytuacji materialnej pacjenta może on odpowiednio domagać się zmiany zakresu nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego (zgodnie z zasadą, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego), czy wręcz wystąpić o zasądzenie na jego rzecz obowiązku alimentacyjnego od osoby zobowiązanej.
Sprawdź w LEX: Czy męża z wysoką emeryturą można obciążyć kosztami pobytu w ZOL żony, która nigdy nie pracowała? >
Jednakże roszczenie to przysługuje pacjentowi, ewentualnie reprezentowanemu przez opiekuna lub kuratora, nie może z nim wystąpić zakład. Należy również zwrócić uwagę, że w przypadku pacjentów ubezwłasnowolnionych, będą oni reprezentowani odpowiednio przez kuratora lub opiekuna. Opłaty będą zatem de facto uiszczane przez te osoby, jednakże podstawą ustalenia ceny nadal pozostanie dochód świadczeniobiorcy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.