Takie zmiany przewiduje projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania unijnego rozporządzenia 2016/679 (RODO) w wersji z 22 października 2018 r. We wtorek będzie nim się zajmował rząd.
Projekt przewiduje setki zmian w ustawach z różnych dziedzin w tym także dotyczących ochrony zdrowia. Jego wprowadzenie jest konieczne z względu na to, że od 25 maja 2018 r. obowiązują przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, zwane RODO lub „rozporządzeniem 2016/679”.
Rozporządzenie jest stosowane od 25 maja 2018 r. Każde z państw członkowskich było zobowiązane do zapewnienia jego skutecznego wprowadzenia do swojego porządku prawnego poprzez przyjęcie właściwych przepisów wewnętrznych. W Polsce przyjęto dotąd nową wersją ustawy o ochronie danych osobowych, która przede wszystkim reguluje zasady działania Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który zastąpił GIODO. Nie wprowadzono jednak zasadniczych zmian w ustawach sektorowych. Dopiero teraz zaczyna się proces legislacyjny dotyczący projektu ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych.
Dokumentacja za darmo
Najważniejsza zmiana dotcząca ochrony zdrowia, którą wnosi projekt, dotyczy zasad udostępniania dokumentacji medycznej. Interpretacja przepisów RODO w tej kwestii nie była jasna.
Natomiast UODO wskazuje, że prawa pacjenta dotyczącego dostępu do dokumentacji medycznej nie należy utożsamiać z przysługującym na mocy RODO prawem bezpłatnego otrzymania pierwszej kopii danych osobowych. Zdaniem UODO jeżeli pacjent nie wskaże, że wnioskuje o realizację prawa na gruncie RODO, to udostępnienie dokumentacji medycznej powinno się odbyć na zasadach określonych w ustawy o prawach pacjenta, czyli za odpłatnością.
- W projekcie ustawy wdrażającej ustawodawca rozstrzyga, że w każdym przypadku pierwsza kopia dokumentacji medycznej powinna być wydana pacjentowi za darmo – podkreśla Paweł Kaźmierczyk z Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka. – Wprowadzenie do ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zapisu o tym, że opłat nie pobiera się w przypadku udostępnienia dokumentacji medycznej pacjentowi albo jego przedstawicielowi ustawowemu wydając dokumentację po raz pierwszy, to bardzo ważna zmiana, która oznacza, że jeśli dokumentacja medyczna związana z historią leczenia pacjenta ma nawet kilkadziesiąt lub kilkaset stron, to szpital na wniosek pacjenta musi ją wydać w całości za darmo. To duże udogodnienie dla pacjentów, którzy nie będą musieli się powoływać na odpowiednie przepisy RODO, których nie każdy pacjent musi być przecież świadomy, by móc otrzymać za darmo pierwszą kopię dokumentacji.
Pacjent prosi o wysłanie dokumentacji mailem, a szpital ma problem czytaj tutaj>>
Ekspert podkreśla, że zmiana ta wiązać się będzie z nakładami finansowymi ze strony świadczeniodawców, co w szczególności w przypadku większych placówek oznaczać może spore koszty. Podmioty lecznicze będą musiały same sfinansować koszt przygotowania kopii, co może przyczynić się m.in. do zwiększenia zadłużenia części z nich. - Warto więc dokładnie rozważyć proporcjonalność takiego rozwiązania – środki finansowe podmiotów leczniczych powinny być przeznaczane z jak największą korzyścią dla pacjenta, zapewniać jakość jego leczenia, tymczasem już obecnie pacjent może zapoznać się bezpłatnie z dokumentacją poprzez np. wgląd – ma więc dostęp do danych medycznych, jednocześnie nie stwarza to dodatkowych kosztów dla placówki – podkreśla mecenas Kaźmierczyk.
Projekt także rozszerza kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta. Zgodnie z zaproponowanymi przepisami Rzecznik może przetwarzać wszelkie informacje, w tym dane osobowe niezbędne do realizacji swoich ustawowych zadań”.
Uchylony przepis o powierzaniu danych
Projekt uchyla w art. 24 ust. 4 w ustawie o prawach pacjenta i RPP. Przepis mówi o tym, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może zawrzeć umowę powierzenia pod warunkiem zapewnienia ochrony danych osobowych oraz prawa do kontroli przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych zgodności przetwarzania danych osobowych z tą umową przez podmiot przyjmujący te dane.
- Ten przepis będzie ma być uchylony, ale placówki nadal będą mogły zawierać umowy powierzenia z innymi podmiotami – mówi Paweł Kaźmierczyk. – Takie uprawnienie wynika wprost z art. 28 RODO. Jednak uchylenie tego przepisu może w praktyce zostać odebrane przez środowisko jako powrót stanu prawnego sprzed przyjęcia art. 24 ust. 4 ustawy o prawach pacjenta w obecnym brzmieniu, a więc potencjalnie mogą powrócić niepotrzebne wątpliwości związane z dopuszczalnością zawierania tego rodzaju umów - dodaje ekspert.
Tajemnica także po śmierci pacjenta
Projekt dotyczy także przepisów związanych z zachowaniem tajemnicy po śmierci pacjenta. Wprowadza zapis, iż „osoby, które w związku z realizacją umowy o powierzeniu przetwarzania danych osobowych, o której mowa w art. 28 ust. 3 rozporządzenia 2016/679, uzyskały dostęp do informacji związanych z pacjentem, są obowiązane do zachowania ich w tajemnicy, także po śmierci pacjenta”. – To wyraźnie potwierdza możliwość zawierania umów powierzenia przetwarzania przez podmioty wykonujące działalność leczniczą – zauważa Paweł Kaźmierczyk.
Zmiany w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego
Ustawa wdrażająca RODO wprowadzi także zmiany w ustawie z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. M.in. doprecyzuje, że ochrona praw osób jest zadaniem Rzecznika Praw Pacjenta, które realizuje w szczególności przy pomocy Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.
Ustawa psychiatryczna do pilnej poprawki czytaj tutaj>>
Projekt także zakłada, że „dane utrwalone za pomocą urządzeń monitorujących mogą być przetwarzane wyłącznie przez osoby posiadające pisemne upoważnienie wydane przez administratora danych, w szczególności sędziów oraz Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, w celu realizacji zadań określonych w ustawie. Osoby posiadające pisemne upoważnienie są zobowiązane do zachowania tych danych w poufności”.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
