Przypomnijmy, iż zgodnie z proponowanymi zmianami inwestor zgłaszałby planowaną budowę organowi administracji, który to w ciągu 30 dni decydowałby, czy należy wnieść sprzeciw w drodze decyzji administracyjnej. Jeżeli tak by się nie stało, milczenie organu uznawano by za zgodę na rozpoczęcie budowy. Procedura ta wyłączałaby z postępowania właścicieli sąsiednich nieruchomości, zarówno prywatnych jak i publicznych.

Trybunał zgodził się z argumentami Prezydenta, który wystąpił o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją (na podstawie art. 122 ust. 3 Konstytucji ). Jak stwierdził Trybunał: „publiczno-prawnej ochrony praw właścicieli sąsiednich nieruchomości, stosowanej na etapie przed rozpoczęciem budowy, nie zastąpią instrumenty cywilnoprawne, przewidziane w kodeksie cywilnym dla ochrony własności, gdyż co do zasady działają ex post (po naruszeniu prawa), a nie zapobiegają naruszeniom i są trudne do zastosowania oraz kosztowne.” Trybunał uznał również, że pozbawienie właścicieli sąsiednich nieruchomości możliwości udziału w postępowaniu pozbawia ich w rzeczywistości „skutecznych instrumentów ochrony swych praw na płaszczyźnie prawa administracyjnego, w tym ochrony sądowoadministracyjnej”.

Za zagrożenie dla m.in. istnienia właściwego ładu przestrzennego oraz ochrony środowiska uznano także zlikwidowanie obowiązku zgłoszenia budowy w przypadku wielu obiektów, które w chwili obecnej wymagają uzyskania zgłoszenia bądź uzyskania pozwolenia budowlanego.

W zaskarżonej nowelizacji Prawa budowlanego proponowano ponadto legalizację z mocy prawa, i to bez przeprowadzenia postępowania w tej sprawie, wszystkich samowoli budowlanych wybudowanych przed dniem 1 stycznia 1995 r. o ile tylko nie było w związku z nimi prowadzone postępowanie administracyjne. Działanie takie Trybunał uznał za naruszające zaufanie obywateli do państwa i premiowanie zachowań niezgodnych z prawem.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił za Prezydentem, iż zgodnie z art. 1 Konstytucji (który stanowi, iż Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli) relacja między państwem a obywatelem powinna być oparta na traktowaniu obywatela przez państwo z odpowiednim szacunkiem, gwarantowania jego wolności i praw, umacniając tym samym jego zaufanie do państwa i postrzeganie tego państwa jako dobra wspólnego. Wejście w życie proponowanych zmian do Prawa budowlanego spowodowałoby znaczące naruszenie wymienionych wartości.

Wyrok sygn. Kp 7/09 wydany został przez Trybunał Konstytucyjny pod przewodnictwem prezesa TK Andrzej Rzeplińskiego, sprawozdawcą była sędzia TK Teresa Liszcz.

Na podstawie: ww.trybunal.gov.pl

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)