Według prof. Huberta Izdebskiego podstawą ogłoszenia żałoby w gminie jest w praktyce art. 31 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z nim wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. O ile żałoba narodowa jest instytucją prawną, unormowaną w ustawie o godle, barwach i hymnie RP oraz o pieczęciach państwowych, o tyle żałoba w mieście czy w województwie ma w pewnym sensie charakter faktyczny i jest wprowadzana aktem kierownictwa wewnętrznego skierowanego do jednostek podległych organowi, który ją wprowadza.
- Art. 31 określa ogólną kompetencję wójta, zarządzenia ogłaszające żałobę powołują się na taką podstawę prawną – wyjaśnia. Jak zauważa profesor, ciekawe jest to, że zarządzenie prezydenta Warszawy w sprawie ogłoszenia żałoby nie ma podanej podstawy prawnej. – Moim zdaniem, tę podstawę można łączyć z zasadą ogólnej właściwości gminy we wszystkich sprawach, które dotyczą tej wspólnoty samorządowej, a nie są przekazane innym organom - dodaje.
Czytaj też: Zamach na prezydenta Gdańska - imprezy niemasowe z luką prawną>
Żałoba w gminach dotyczy urzędów
Żałoba w gminach dotyczy urzędów. Zarządzenia włodarzy ogłaszające żałobę w gminie dotyczą zazwyczaj budynku urzędu gminy i instytucji gminnych. Są tam też zalecenia, żeby instytucje lokalne np. powstrzymały się od organizowania imprez o charakterze rozrywkowym.
Były wątpliwości wobec ogłoszenia żałoby w Gdańsku
Wojewoda pomorski Dariusz Drelich zdecydował o żałobie na terenie całego województwa do dnia pogrzebu prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, chociaż wcześniej miał wątpliwości, czy ma do tego podstawę prawną. Decyzję podjął po interwencji ministra spraw wewnętrznych i administracji Joachima Brudzińskiego. Według prof. Izdebskiego wojewoda mógł to zrobić na podstawie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej, ponieważ w województwie wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie. Może być to np. polecenie wywieszenia flag z kirem lub opuszczenie flag do połowy masztu.
W Gdańsku władzę objął I zastępca
Formalna procedura wygaśnięcia mandatu prezydenta Pawła Adamowicza nie została jeszcze dokonana, w związku z czym nadal są jego prawomocni zastępcy. – Należy przyjąć, że pierwszy zastępca, który ma umocowanie do zastępowania prezydenta w czasie jego nieobecności, może zarządzić żałobę na terenie miasta, to jedyna osoba, która mogła to zrobić – wyjaśnia prof. Izdebski.
Czytaj W Gdańsku będą przedterminowe wybory; do tej pory komisarzem I zastępca prezydenta>>
Polecenie w formie uchwały czy zarządzenia o żałobie?
Profesor Izdebski nie widzi natomiast problemu podstaw prawnych do zarządzenia żałoby dla powiatu i samorządu województwa, bo nie mogą to być zarządzenia porządkowe. - Wprawdzie nie ma przepisu szczegółowego, jeśli powołano by się na akt kierownictwa wewnętrznego, to w stosunku do podległych sobie jednostek organy powiatu mogą wydać polecenie w formie uchwały czy zarządzenia o żałobie - mówi.
Po śmierci prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza w wielu polskich miastach ogłoszono żałobę. Trzydniową żałobę ogłosiły władze m.in. Poznania, Częstochowy, Łodzi, Olsztyna, Lublina, Warszawy, Gdyni i Sopotu. Również zagraniczne miasta solidaryzują się z Gdańskiem, m.in. Palermo czy Kalmar, szwedzkie miasto partnerskie Gdańska.
Prezydent ogłasza żałobę narodową
Inny charakter ma ogłoszenie przez prezydenta RP żałoby narodowej. Zgodnie z ustawą o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić żałobę narodową na terytorium kraju. Rozporządzenie w szczególności powinno określać przyczyny wprowadzenia oraz czas trwania żałoby narodowej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje.
Prezydent Andrzej Duda zapowiedział, że w dniu pogrzebu Adamowicza ogłosi żałobę narodową. Pogrzeb prawdopodobnie odbędzie się w sobotę.
Zobacz także komentarze praktyczne:
Wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wskutek śmierci
Wygaśnięcie mandatu radnego wskutek odwołania rady (sejmiku) w drodze referendum
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
