Czytaj: Uchwała PKW w sprawie wyborów opublikowana>>
Biuro ogłosiło przygotowaną na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich opinię o ustawie o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego, którą Sejm uchwalił 12 maja 2020 r., a 1 czerwca Senat zajmie się na plenarnym posiedzeniu.
Czytaj: Senat rozpatrzy ustawę w tym tygodniu, ale data wyborów wciąż nieznana>>
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE ocenia, że niektóre rozwiązania zawarte w ustawie budzą zastrzeżenia i obawy. Z tych powodów - "w celu skutecznej realizacji praw wyborczych zgodnie z międzynarodowymi standardami demokratycznych wyborów" - w dokumencie OBWE sformułowano kluczowe zalecenia:
- należy ponownie rozważyć przepisy ustawy umożliwiające Marszałkowi Sejmu RP ustalanie i zmianę terminów czynności wyborczych; w zakresie, w jakim ze względu na sytuację epidemiologiczną można dopuścić elastyczność terminów wyborczych, prawo powinno wyraźnie określać, które terminy mogą zostać zmienione, a Państwowa Komisja Wyborcza powinna podejmować ostateczną decyzję w sprawie takich zmian;
- należy rozważyć zachowanie sędziowskiego charakteru składu okręgowych komisji wyborczych (OKW), który jest obecnie przewidziany w Kodeksie wyborczym; niejasne jest bowiem w jaki sposób planowane w ustawie zmiany w składach tych komisji są powiązane z wymogami wynikającymi z obecnej sytuacji;
- należy rozważyć proponowane w ustawie zmniejszenie minimalnej liczby członków obwodowych komisji wyborczych (ObKW) i zastosować w odniesieniu do planowanych wyborów obecne przepisy Kodeksu wyborczego dotyczące składów (ObKW) w odniesieniu do planowanych wyborów Prezydenta RP;
- zaleca się, aby każda ewentualna decyzja o odwołaniu głosowania w lokalach wyborczych była podejmowana przez Państwową Komisję Wyborczą, odpowiednio wcześnie przed dniem wyborów; ustawa powinna określać sposób przeprowadzania w takiej sytuacji głosowania korespondencyjnego, tak aby uniknąć potencjalnego pozbawienia wyborców możliwości realizowania praw wyborczych;
- należy ustanowić możliwie wczesne terminy wydania wytycznych dotyczących zdrowia publicznego mających zastosowanie do procesu wyborczego, tak aby umożliwić ich skuteczne wdrożenie;
- należy zapewnić, aby nowe komitety wyborcze zarejestrowane w planowanych wyborach Prezydenta RP podlegały zwykłym limitom wydatków na kampanie przewidzianym w Kodeksie wyborczym;
- należy zapewnić, aby wybór terminu przeprowadzenia wyborów Prezydenta RP w 2020 r. umożliwiał przeprowadzenie kompleksowej kampanii informacyjnej skierowanej do wyborców, w tym informacje o nowych ustaleniach dotyczących głosowania i środkach ochronnych wprowadzonych w lokalach wyborczych;
- należy zapewnić, aby terminy rozstrzygania protestów wyborczych nie zostały nadmiernie skrócone.
Zmiany w prawie wyborczym przejrzyste i praworządne
Podkreślono również, że zmiany w prawie wyborczym powinny być przeprowadzane z uwzględnieniem reguł praworządności, a proces legislacyjny powinien pozwolić na merytoryczną publiczną dyskusję, umożliwiającą zabranie głosu przez wszystkich interesariuszy, ułatwiając osiągnięcie konsensusu przez zainteresowane strony.
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) jest zaangażowane m.in. w ocenę i przegląd ustawodawstwa państw członkowskich OBWE w zakresie wykonywania przez obywateli ich praw politycznych (w tym praw wyborczych). Ponadto ODIHR obserwuje wybory w Polsce pod kątem przestrzegania podstawowych wolności, zasady tajności głosowania, zasady bezpośredniości, zasady równości, zasady powszechności, zasady proporcjonalności.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.