W szkole przyjęte jest, że nauczyciele składają wniosek o dodatek motywacyjny (wnioski takie nie są obligatoryjne), w którym przedstawiają swoje osiągnięcia. Regulamin premiowania ustalony przez organ prowadzący nie zawiera takich uregulowań.
Czy praktyka składania wniosków o dodatek motywacyjny jest zgodna z prawem?
Czy w szkole powinien powstać regulamin premiowania w oparciu o regulamin przyjęty w drodze uchwały przez organ prowadzący?
Odpowiedź
Szczegółowe zasady przyzywania dodatku motywacyjnego powinny wynikać z regulaminu wynagradzania nauczycieli, stanowionego przez organ prowadzący. Kompetencje w tym zakresie organ prowadzący może scedować na dyrektora szkoły poprzez odpowiednie zapisy w regulaminie wynagradzania. Dodatek motywacyjny przysługuje nauczycielowi po spełnieniu określonych warunków, które powinny wynikać z odpowiednich zapisów w tym względzie.
Uzasadnienie
Szczegółowe zasady przyzywania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli powinny wynikać z regulaminu wynagradzania nauczycieli, stanowionego przez organ prowadzący. Jeśli jednak przez odpowiednie zapisy regulaminie organ prowadzący sceduje kompetencje w tym zakresie na dyrektora szkoły to dyrektor szkoły ustala zasady przyznawania tego dodatku i jego wysokość.
Ogólne warunki przyzwania nauczycielom dodatku motywacyjnego określił minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 182 z późn. zm.). Natomiast określenie szczegółowych warunków przyznawania dodatku motywacyjnego oraz jego wysokość należy do kompetencji jednostki samorządu terytorialnego, prowadzącej szkołę (art. 30 ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm., dalej jako KN). Odpowiednie zapisy zatem w zakresie tego dodatku powinny znaleźć się w regulaminie wynagradzania nauczycieli obowiązującym w szkołach i placówkach prowadzonych przez daną jednostkę samorządu terytorialnego. Kryteria przyznania dodatku, zawarte w regulaminie, stanowią wtedy podstawę do przyznania dodatku motywacyjnego poszczególnym nauczycielom w szkole przez dyrektora szkoły. Podobnie jest z wysokością dodatku motywacyjnego oraz okresem jego przyznania. Najczęściej odbywa się to przez określenie w regulaminie puli środków przeznaczonych na ten cel w budżecie szkoły oraz maksymalnej i minimalnej wysokości tego dodatku i okresu jego przyznania.
Często zdarza się natomiast, iż organ prowadzący ceduje na dyrektora szkoły, poprzez zawarcie odpowiednich zapisów w uchwale, obowiązek zarówno ustalenia wysokości, jaki i szczegółowych warunków przyzywania tego dodatku. Jeżeli regulamin nie zawiera żadnych szczegółowych regulacji w zakresie dodatku motywacyjnego lub zawiera zapisy cedujące na dyrektora szkoły obowiązek ustalenia szczegółowych zasad przyzywania dodatku to w takim przypadku dyrektor szkoły sam decyduje, czy osiągnięcia danego nauczyciela mieszczą się w zakresie ogólnych warunków przyzwania tego dodatku, określonych w przywołanym wyżej rozporządzeniu lub ustala zasady przyzywania dodatku. Jeżeli chodzi o wysokość dodatku motywacyjnego dyrektor ma prawo a nawet obowiązek różnicować wysokość dodatku dla poszczególnych nauczycieli. Wtedy będzie dopiero możliwe skuteczne osiągnięcie celu tego dodatku. Warto podkreślić, iż dyrektor szkoły, jako wykonujący obowiązki pracodawcy wobec nauczycieli, powinien mieć wpływ na przyznawanie nauczycielom swojej szkoły dodatków. Dyrektor szkoły nie ma natomiast ustawowego obowiązku ustalenia zasad i kryteriów dodatków motywacyjnych. Jednak stosowne zapisy cedujące na dyrektora pewne obowiązki w tym zakresie mogą wynikać z uchwał organu prowadzącego.
Należy mieć na uwadze, iż dodatek motywacyjny to nieobligatoryjny składnik wynagrodzenia nauczyciela (art. 30 ust. 2 KN). Dodatek motywacyjny jest składnikiem wynagrodzenia nauczyciela, ale nie jest on bezpośrednim ekwiwalentem za świadczoną pracę, jak np. dodatek funkcyjny, za warunki pracy, czy dodatek za wysługę lat. Jego uzyskanie przez nauczyciela jest bowiem tylko potencjalnie możliwe. Stanowi on, bowiem rodzaj premii dla nauczycieli wyróżniających się jakością pracy lub realizujących dodatkowe zadania, za które nie przysługuje wynagrodzenie. A zatem z istoty tego dodatku wynika, iż nie może on być zarówno jednakowy dla wszystkich nauczycieli, jak i przyznany wszystkim nauczycielom. Dodatek motywacyjny przysługuje nauczycielowi po spełnieniu określonych warunków, które powinny wynikać z odpowiednich zapisów w tym względzie.
Uwagi
Przepisy ustawy - Karta Nauczyciela w art. 30 ust. 1 enumeratywnie wyszczególniają składniki wynagrodzenia nauczyciela. Wśród tych składników nie przewiduje się wypłacania premii dla nauczycieli oraz wydania przez pracodawcę regulaminu premiowania.