Art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907) określa w sposób jednoznaczny, co należy rozumieć pod pojęciem zamówienia publicznego. Jest to odpłatna umowa zawierana pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są dostawy, usługi bądź roboty budowlane. By zatem mówić o zamówieniu publicznym, musi istnieć stosunek zobowiązaniowy pomiędzy wykonawcą a zamawiającym.

Zgodnie z treścią art. 84 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267), organ administracji publicznej w trakcie postępowania administracyjnego może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii. Należy jednak podkreślić, iż w przeciwnieństwie do stosunku zobowiązaniowego jaki powstaje pomiędzy zamawiającym a wykonawcą opartego na równości stron, powołanie biegłego w postępowaniu administracyjnym jest czynnością urzędową organu administracji o charakterze władczym. Potwierdza to przede wszystkim art. 84 § 2 k.p.a., który stanowi, iż do biegłego stosuje się przepisy dotyczące świadków, a wydana jego opinia ekspercka ma walor dowodu w sprawie administracyjnej. Za władczym charakterem przemawia także fakt, że organ administracji na podstawie ustawowego upoważnienia wydaje postanowienie o powołaniu biegłego celem wyjaśnienia okoliczności mających wpływ na wynik postępowania administracyjnego, a biegły ma obowiązek wykonania czynności, o których mowa w postanowieniu. W przypadku, gdy biegły odmowi wydania opinii bezzasadnie lub nie stawi się jako biegły pomimo prawidłowego wezwania, art. 88 § 1 k.p.a. upoważnia organ administracji do nałożenia na biegłego kary grzywny.

Istnieje kategoria spraw administracyjnych ,w których istnieje prawny obowiązek powołania biegłego z rejestru biegłych. Jeżeli organ decyduje o powołaniu biegłego z listy, jest zwolniony z oceny dotyczącej jego kwalifikacji. W sytuacji zatem powoływania biegłych w ramach konkretnego postępowania administracyjnego, przepisy p.z.p. nie znajdą zastosowania. Stosunek prawny zawierany z biegłym w trybie przepisów k.p.a. celem sporządzenia określonej ekspertyzy nie ma bowiem statusu zamówienia publicznego w rozumieniu p.z.p. Stąd brak podstaw prawnych do stosowania p.z.p. celem dokonania wyboru biegłego.

Jeżeli jednak zamawiający nabywa usługi biegłych owszem dla celów postępowania administracyjnego, ale jednocześnie nie w ramach procedur administracyjnych, to wówczas przy powoływaniu biegłych, znajdą zastosowanie przepisy p.z.p. W sytuacji gdy, zamawiający może przewidzieć i oszacować zakres usług biegłych, których będzie potrzebował w danym roku na potrzeby danego postępowania, powinien zastosować przepisy p.z.p. Pod warunkiem oczywiście, że wartość tych usług przekroczy próg 14.000 euro. Jeżeli natomiast zakres i wartość usług można określić tylko ogólnikowo, zamawiający może zawrzeć umowę ramową w oparciu o art. 99 i 100 p.z.p. Gdy konieczności powołania biegłego nie można przewidzieć i zaplanować, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia i szacuje jego wartość w odniesieniu do znanego mu zakresu i aktualnego zapotrzebowania. W takich okolicznościach, zapłata wynagrodzenia dla biegłego za zrealizowaną usługę opiera się o nawiązany między zamawiającym a wykonawcą stosunek zobowiązaniowy, w wyniku przeprowadzonego wcześniej postępowania na podstawie regulacji p.z.p., nie zaś w oparciu o postanowienie organu administracji publicznej wydane w trakcie procedury administracyjnej.

Informator UZP nr 2-3/2014, www.uzp.gov.pl