Prokurator rejonowy zaskarżył uchwałę rady gminy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

Uchwała dotyczyła regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. WSA stwierdził nieważność jedenastu paragrafów uchwały. W tym sposobu usuwania nieczystości z posesji.

Czytaj też: Rząd przyjął projekt zmian w ustawie o odpadach>>

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodziła się Rada Gminy i zaskarżyła je do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze kasacyjnej zarzuciła mu:

  1. naruszenie art. 4 ust. 2 pkt 3 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez błędną jego wykładnie i uznanie, iż przepis ten nie stanowił dostatecznego upoważnienia dla Rady Gminy dla regulacji
  2. naruszenie prawa procesowego, poprzez uwzględnienie skargi przez sąd I instancji bowiem regulacja ta nie narusza prawa.

W oparciu o przytoczone zarzuty skarżąca kasacyjnie rada wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz o zasądzenie od prokuratora rejonowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Czytaj w LEX: Bursztynowicz Michał, Najnowsze zmiany w ustawie śmieciowej >

Sporny przepis umieszczony został w rozdziale 4 uchwały pt. Częstotliwość i sposoby pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz terenów przeznaczonych do użytku publicznego. A to oznacza, że zapisy zawarte w tym rozdziale dotyczą właśnie pozbywania się odpadów komunalnych z terenu nieruchomości.

Sprawdź w LEX: Kto może i powinien przeprowadzać kontrole wśród mieszkańców gminy w sprawie posiadania kompostowników? >

Wyjaśniła, również iż § 11 ust. 1 wyraźnie wskazuje, iż regulacje zawarte w tym paragrafie dotyczą właścicieli nieruchomości. W ocenie skarżącej kasacyjnie w istocie przepis § 11 ust. 8 uchwały dotyczy częstotliwości usuwania wskazanych w nim odpadów przez właścicieli nieruchomości, nie zaś ich odbierania. Zauważyła jednocześnie, iż na czynności odbierania odpadów składa się również czynności ich usuwania/pozbywania się z nieruchomości. Zdaniem Rady Gminy jedynie tego zakresu dotyczy analizowane postanowienie, które powinno być interpretowane w kontekście pozostałych zapisów uchwały.

Dalej skarżąca kasacyjnie wskazała, iż częstotliwość odbioru odpadów została wprost uregulowana w odrębnej uchwale Rady Gminy ze stycznia 2019 r.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Krudysz Marcin, Dopuszczalność wskazania w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, częstotliwości uprzątnięcia śniegu, błota, lodu i innych zanieczyszczeń >

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę Rady. Sąd II instancji wskazał, że rada posługuje się sformułowaniem "odbiór."

Naczelny Sąd Administracyjny już w 2017 r., zauważył, że kwestia częstotliwości odbierania odpadów komunalnych wyraźnie została zastrzeżona do materii regulowanej uchwałą podejmowaną na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy. Na gruncie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach mamy do czynienia z dualizmem normatywnym w zakresie instytucji odbierania odpadów.

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi >

Częstość odbierania odpadów

A zatem regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie powinien określać szczegółowe zasady dotyczące częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów, zaś uchwała - ma określać częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości.

Ustawodawca bowiem celowo wprowadził rozróżnienie tych dwóch pojęć. Brak legalnej definicji nie stanowi zatem przeszkody w dokonaniu systemowej wykładni tego pojęcia, zwłaszcza przez pryzmat ustalenia zakresu czynności składających się na "odbieranie odpadów". O ile art. 4 ust. 2 pkt 3 ustawy adresowany jest do wytwórców odpadów, właścicieli nieruchomości, na których są wytwarzane odpady i dotyczy częstotliwości pozbywania się odpadów, o tyle art. 6r ust. 3 ustawy adresowany jest do odbierających te odpady. Zatem - odnosi się do częstotliwości odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

Zobacz procedurę w LEX: Klatka Jędrzej, Uchwalenie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie >

Odbiór to nie to samo co pozbywanie

Zakresy obu tych upoważnień są zatem rozłączne, tj. nie mogą się pokrywać. Uznanie, że obie delegacje winny określać to samo zagadnienie podważałoby sens tych regulacji i obalało leżącą u podstaw reguł wykładni logicznej i systemowej zasadę racjonalizmu ustawodawcy. Pojęcia "odbieranie" i "pozbywanie" się odpadów nie mogą być używane zamienne. Gdyby te pojęcia mogły być używane zamiennie, to niecelowym byłoby zawierania w ustawie dwóch przepisów regulujących tą samą materię. Wystarczyłby jeden, który upoważniałby radę gminy do uregulowania częstotliwości np. pozbywania się odpadów komunalnych (sygnatura akt II OSK 991/17).

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Uchwała w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy  >

NSA podkreślił, że rada gminy nie ma prawa do stanowienia aktów prawa miejscowego regulujących zagadnienia inne niż wymienione w tym przepisie, ani też podejmowania regulacji w inny sposób niż wskazany przez ustawodawcę, gdyż oznaczałoby to wykroczenie poza zakres delegacji ustawowej.

W związku z tym unormowania zawarte w § 11 ust. 8 regulaminu przekraczały zakres delegacji ustawowej, a co za tym idzie zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził jego nieważność.

Sygnatura akt III OSK 4503/21 - Wyrok NSA z 23 listopada 2021 r.

Czytaj w LEX:  Sługocka Martyna, Przydomowy kompostownik - poradnik dla mieszkańca >