Bez przebudowania systemu źródeł finansowania samorządy osiągające największe dochody będą musiały dofinansować biedniejsze. Eksperci uważają, że sytuację mogłoby zmienić uporządkowanie kwestii podatku od nieruchomości. Zróżnicowanie wysokości podatku w zależności od wielkości miasta może poprawić strukturę dochodów największych jednostek.
Jak mówi w rozmowie z agencją Newseria Biznes Jan Maciej Czajkowski, wiceprezes Związku Miast Polskich: "Moim zdaniem bez gruntownego przebudowania systemu i źródeł finansowania samorządów od podstaw, zawsze będzie tak, że ci z największymi dochodami będą musieli podzielić się nimi z resztą. Ten system został tak z założenia zbudowany".
Zdaniem eksperta odejść od janosikowego będzie można wówczas, gdy samorządy będą w stanie zwiększyć własne dochody, m.in. poprzez wprowadzenie lokalnego podatku od osób fizycznych. Obecnie samorządy mają udział w dochodach z centralnie pobieranego podatku. Rozwiązaniem może być większa swoboda w kształtowaniu wysokości podatku i ulg, wprowadzenie osobnej części dla gmin, powiatów i województw, tak jak funkcjonuje to w części krajów europejskich.
"Z inicjatywy Związku Miast Polskich i Unii Metropolii podjęliśmy eksperckie prace nad znalezieniem rozwiązania dotyczącego mechanizmu strefowania podatku od nieruchomości. Mowa wyłącznie o terenach dotyczących zabudowy mieszkaniowej. Obecnie za metr kwadratowy w centrum Warszawy płaci się taki sam podatek jak w gminie wiejskiej, to oczywista niesprawiedliwość" – ocenia Czajkowski.
Związek Miast Polskich postuluje likwidację części zwolnień podatkowych. Obecnie z tego tytułu ulgi wynoszą 5-6 mld zł, stosują je też samorządy – to ok. 2 mld zł. Tego typu działania mogą pomóc w zmianie systemu subwencji, tak by zaakceptowały je samorządy niezależnie od dochodów.
"Pozwoli to na zdecydowane poprawienie struktury dochodów dużych jednostek, które mają większe koszty związane z obsługą mieszkańców czy utrzymaniem infrastruktury. Zniwelowane zostaną wówczas różnice dochodowe, które obecnie próbuje się likwidować właśnie poprzez te wyrównawcze mechanizmy" – podkreśla Czajkowski.