Ogólne założenia projektu zostały wpisane do wykazu prac rządu. Jak wskazano, zmiana specustawy przedłuża okres obowiązywania ochrony tymczasowej w Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Ukrainy do dnia 4 marca 2026 r. Ponadto, jak zaznaczono, dotychczasowe ponad trzyletnie stosowanie ustawy przyniosło doświadczenia wskazujące na potrzebę kolejnej jej nowelizacji, polegającej na doprecyzowaniu niektórych jej przepisów, a także zmianie części przyjętych rozwiązań - tak aby w jak największym stopniu odpowiadały aktualnej sytuacji. Dotyczą one np. przesłanek wydawania pozwoleń na pobyt tymczasowy. 

Więcej przesłanek do uchylenia pozwolenia na pobyt 

Projekt przewiduje, że do 4 marca 2026 r. nastąpi przedłużenie okresu, w którym pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Ukrainy, którzy przybyli na to terytorium w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, jest uznawany za legalny, a więc związanego z tym dostępu do rynku pracy, edukacji, świadczeń zdrowotnych, świadczeń rodzinnych i socjalnych oraz możliwości pobytu osób należących do grup wrażliwych w obiektach zbiorowego zakwaterowania. Zmiany mają jednocześnie wykluczyć możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. Jednocześnie jako termin zakończenia przyjmowania uchodźców wojennych z Ukrainy do ośrodków zbiorowego zakwaterowania projekt ustala na 31 października 2025 r. - przy zastrzeżeniu, że w ustawie zostaną wskazane wrażliwe grupy osób, których termin ten nie będzie dotyczył. 

Projekt doprecyzowuje warunki nadawania zezwoleń na pobyt tymczasowy, wskazując, że będą one mogły być udzielane tylko raz. Szerszy ma być także katalog pozwalający na ich uchylanie. Jako przesłanki wskazano sytuację, gdy obywatel Ukrainy: 

  • złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane lub informacje, lub
  • zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego,
  • w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego. 

 

Czytaj także: Obowiązują już zmiany w pomocy obywatelom Ukrainy

Świadczenia socjalne i podatkowe ulgi 

Część zmian dotyczy także świadczeń socjalnych oraz opieki nad dziećmi. Projekt doprecyzowuje przepisy dotyczące pieczy zastępczej - poprzez wskazanie, że sprawowanie nadzoru nad opiekunami przez jednostki powiatu powinno uwzględniać również przestrzeganie praw dziecka. Bardziej szczegółowo ustalone mają zostać przesłanki do otrzymania świadczenia 800 plus, tak by wypłacane było również na dzieci, które ukończyły szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia oraz spełniające obowiązek nauki przez uczęszczanie do uczelni lub na kwalifikacyjne kursy zawodowe. 

Przedłużone na kolejny rok mają zostać także preferencje podatkowe, stanowiące wsparcie w związku z trwającym konfliktem w Ukrainie. Preferencje przewidziane obecnie obowiązują do końca 2025 r. Jak wyjaśniono, zasadne jest jednak przedłużenie ich obowiązywania do końca 2026 r. Za projektowanym rozwiązaniem przemawiają nadzwyczajne uwarunkowania gospodarcze spowodowane przedłużającą się wojną oraz trwające programy pomocowe dla uchodźców wojennych z Ukrainy.