Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej.

Specustawa funduszowa wydłużona

Specustawa funduszowa zostanie wydłużona do 31 grudnia 2023 r. Zawiera ona szczególne i nadzwyczajne rozwiązania, które niwelują negatywny wpływ COVID-19 na realizację unijnych programów operacyjnych. Dotychczasowe przepisy umożliwiały korzystanie ze specustawy jedynie do 31 grudnia 2020 r.

Specjalna ustawa funduszowa wprowadziła przepisy, dzięki którym możliwa jest płynna realizacja i rozliczenie projektów dofinansowanych w ramach programów operacyjnych, w warunkach kryzysu wywołanego pandemią COVID-19.

Odstępstwa w specustawie

Ze względu na wyjątkowy charakter okoliczności, specustawa zawiera odstępstwa i wyjątki od obowiązujących zasad wdrażania, realizacji i rozliczania unijnych projektów. Wydłużenie działania specustawy funduszowej pozwoli sfinalizować wdrażanie maksymalnej liczby projektów w warunkach dobiegającej końca perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020.

Rozwiązanie to jest zbieżne z podejściem prezentowanym na poziomie Unii Europejskiej, która zamierza rozszerzyć czasowo zakres stosowania przepisów prawnych służących zwalczaniu skutków COVID-19 aż do końca 2023 r.

Zwalczanie zjawiska ubóstwa

W specustawie zaproponowano również rozwiązania pozwalające przyspieszyć przygotowanie programu finansowanego z Europejskiego Funduszy Społecznego Plus na zwalczanie deprywacji materialnej. Społeczno-gospodarcze skutki COVID-19 mogą bowiem zwiększać ryzyko wystąpienia czy pogłębienia zjawiska ubóstwa.

Wprowadzono nowy instrument polityki rozwoju, tj. plan rozwojowy określający reformy i inwestycje z udziałem środków Unii Europejskiej. Chodzi o łagodzenie społecznych i gospodarczych skutków kryzysu oraz wzmocnienie zrównoważonego rozwoju  kraju.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Czytaj: Ustawa o wsparciu programów operacyjnych podpisana przez prezydenta>>

Projekt oprócz uchylenia części przepisów - tak by później uniknąć wątpliwości interpretacyjnych- przewiduje objęcie zakresem zastosowania specustawy funduszowej programów realizowanych w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Charakter tych programów jest co do zasady analogiczny do programów i instrumentów objętych już zakresem stosowania tej ustawy, stąd proponowana zmiana służy uspójnieniu przepisów ustawy w tym zakresie - wyjaśniono.

Wydatki kwalifikowane

Obowiązująca specustawa funduszowa przewiduje m.in. możliwość uznania za kwalifikowane wydatki na cele niezrealizowane z powodu pandemii oraz wydłużenia terminów składania wniosków w konkursach oraz terminów uzupełniania i wprowadzania poprawek we wnioskach. Pozwala też na wydłużanie terminu przekazania wniosków o płatność i wprowadzanie nadzwyczajnego trybu wyboru projektów czy udzielanie ulg w spłacie należności.

Daje także możliwość pracy zdalnej komisji oceniających projekty, komitetów monitorujących oraz kontroli i audytów. Ponadto, w przypadku gdy nie będzie możliwe przeprowadzenie oceny "zza biurka", będzie można je zawiesić. Przepisy przewidują ponadto możliwość przedłużenia terminów w postępowaniach administracyjnych albo ich zawieszenia i wstrzymania wykonania decyzji. Uzasadnione niedotrzymanie warunków umowy o dofinansowanie ma nie skutkować wykluczeniem z możliwości otrzymania środków europejskich w kolejnych konkursach.