Pomoc uchodźcy nie stanowi zagrożenia dla państwa, nie wpływa na przyznanie obywatelstwa

Wojewoda lubelski oraz minister spraw wewnętrznych i administracji odmówili Annie T. przyznania polskiego obywatelstwa.

Minister uznał, że skarżąca spełnia przesłanki uznania ją za obywatela polskiego. Jednak zachodzi też przesłanka negatywna określona w art. 31 pkt 2 ustawy o obywatelstwie polskim. Chodzi o to, że wobec skarżącej toczy się postępowanie karne, w którym zarzuca się jej popełnienie przestępstwa pomocy w nielegalnym przekroczeniu granicy państwa.

Zaś art. 31 ustawy mówi, że odmawia się uznania obywatelstwa cudzoziemcowi gdy m.in. nabycie przez niego obywatelstwa polskiego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Umorzenie postępowania karnego

W skardze do sądu skarżąca podała m.in., że w sprawie karnej Sąd Rejonowy nieprawomocnym wyrokiem z 3 czerwca 2022 r., umorzył prowadzone wobec niej postępowanie.

W związku z tym kobieta wniosła o dopuszczenie dowodu z tego wyroku i jego uzasadnienia, które to dokumenty dołączyła do skargi. Uzasadniając skargę twierdziła, że pomogła w nielegalnym przekroczeniu granicy obywatelowi Białorusi, który z uwagi na poszukiwanie go z przyczyn politycznych przez tamtejsze władze, był zmuszony do nielegalnego przekroczenia granicy. Twierdziła, że to iż obywatel Białorusi był uchodźcą, zostało potwierdzone przez fakt, że otrzymał w Polsce status uchodźcy.

Uzasadniając zaskarżony wyrok sąd pierwszej instancji stwierdził, że "w żaden sposób nie kwestionuje szlachetności przesłanek, jakimi kierowała się skarżąca" oraz że nie "dokonuje też negatywnej oceny przyczyn, dla których obywatel Białorusi, któremu skarżąca pomogła w nielegalnym przekroczeniu granicy, tę granicę przekroczył". Zauważył jednak, że "sąd administracyjny jest sądem prawa, a nie faktu. Dlatego też przy rozstrzyganiu sprawy brał pod uwagę okoliczności prawne".

Następnie sąd pierwszej instancji wskazał, że w judykaturze przyjmuje się, iż przez zagrożenie dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego należy rozumieć taką postawę cudzoziemca i jego sposób zachowania, które kolidują z obowiązującym na terytorium Polski porządkiem prawnym. Dalej stwierdził, że zagrożeniem dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego mogą być wszelkie postawy cudzoziemca i jego sposoby zachowania, które kolidują z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym.

Dalej stwierdził, że w powyższym kontekście przyjmuje się, że ocena, czy nabycie przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, wymaga uwzględnienia skutków nabycia przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego i uwzględnienia konstytucyjnej ochrony trwałości nabytego obywatelstwa.

Ponadto sąd pierwszej instancji stwierdził, że udzielenie pomocy w nielegalnym przekroczeniu granicy Rzeczypospolitej Polskiej jest niewątpliwie sprzeczne z obowiązującym na jej terenie porządkiem prawnym i zasadą niepodległości państwa. A zatem wyrok wydany przez Sąd Rejonowy w czerwcu 2022 r., w zakresie umorzenia wobec kobiety postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu, nie przesadza o tym, że skarżąca nie postąpiła w sposób niezgodny porządkiem prawnym. Dlatego WSA oddalił skargę Anny T.

Zarzuty kasacyjne

Skarżąca w skardze kasacyjnej, zaskarżając wyrok sądu pierwszej instancji w całości, zarzuciła:

oddalenie skargi, mimo że organ administracji nie przeprowadził dowodów z przesłuchania strony i z akt sprawy karnej w celu dokładnego ustalenia okoliczności zarzucanego skarżącej czynu i poprzestaniu w tym zakresie jedynie na informacjach pochodzących od Straży Granicznej i prokuratury, a nadto nie zapoznał się z aktami sprawy, dotyczącej nadania statusu uchodźcy obywatelowi Białorusi, któremu skarżąca udzieliła pomocy w nielegalnym przekroczeniu granicy,
naruszenie art. 31 pkt 2 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim przez niezasadne przyjęcie, że zachodzi negatywna przesłanka uznania skarżącej za obywatela polskiego.

Naczelny Sąd Administracyjny przyznał rację skarżącej i uchylił dwie decyzje administracyjne oraz wyrok WSA. Według sądu II instancji, nie było podstaw do przyjęcia, że fakt, iż toczy się wobec skarżącej postępowanie karne stanowi podstawę uznania, iż zachodzi negatywna przesłanka uznania skarżącej za obywatela polskiego, wskazana w art. 31 pkt 2 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Skarżąca już w postępowaniu administracyjnym, wskazywała na szczególne okoliczności popełnienia zarzucanego jej czynu. Był to przy tym jedyny fakt, który przesądził o zastosowaniu powołanego przepisu.

Uwzględniając powyższe NSA uznał, że podstawa kasacyjna, zawierająca zarzut naruszenia art. 31 pkt 2 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, jest zasadna.

Należało sprawdzić akta sądowe

Wojewoda powinien był - stosownie do art. 7 k.p.a. - nawet z urzędu, przeprowadzić możliwe dowody w celu wyjaśnienia tych szczególnych okoliczności. Powinien był tak postąpić tym bardziej, że nie posiadał żadnych innych informacji.

Mając to wszystko na uwadze, NSA uznał, że skarga kasacyjna jest zasadna oraz że istota sprawy została dostatecznie wyjaśniona, gdyż nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu administracyjnym błędnie zastosowano art. 31 pkt 2 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim. W związku z tym NSA uchylił zaskarżony wyrok, a także zaskarżoną decyzję.

Wojewoda ponownie rozpoznając sprawę powinien przyjąć, że dotychczasowe ustalenia faktyczne nie dawały podstaw do zastosowania art. 31 pkt 2 ustawy z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 sierpnia 2025 r., sygnatura akt II OSK 490/23.

Przedsprzedaż

-20%

Przedsprzedaż

Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ]

Małgorzata Jaśkowska, Martyna Wilbrandt-Gotowicz, Andrzej Wróbel
Sprawdź