Obecna kadencja samorządu zakończy się 30 kwietnia, będzie trwać 5 lat i 6 miesięcy. Najpierw wydłużona została zmianą przepisów o rok (z 4 do 5 lat), a następnie o kolejne pół roku z uwagi - rzekomo - na kolizję z wyborami parlamentarnymi 15 października 2023 r.
Zgodnie z przepisami radni, wójtowie, burmistrzowie i prezydenci są zobowiązani do złożenia oświadczenia majątkowego na dwa miesiące przed końcem kadencji, która upływa 30 kwietnia. Oznacza to obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego do 29 lutego 2024 według stanu na dzień jego złożenia. W zależności od tego, kto składa oświadczenie majątkowe, jego adresatem jest przewodniczący rady/sejmiku, organ wykonawczy albo wojewoda.
Zarejestruj się bezpłatnie i sprawdź Moje Prawo.pl >>>
Kto i komu składa oświadczenie majątkowe
Zasady i tryb składania oświadczeń majątkowych uregulowany został w przepisach samorządowych ustaw ustrojowych: ustawie o samorządzie gminnym, ustawie o samorządzie powiatowym i ustawie o samorządzie województwa. A treści przepisów tych ustaw zobowiązanymi do składania corocznych oświadczeń majątkowych są:
- radny (gmin, powiatów i województw);
- wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek, członkowie zarządu powiatu (województwa);
- zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarz (gminy, powiatu, województwa), skarbnik (gminy, powiatu, województwa);
- osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną (powiatową, wojewódzką) osobą prawną, kierownik gminnej (powiatowej, wojewódzkiej) jednostki organizacyjnej;
- osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka.
Czytaj w LEX: Podstawy prawne i zakres oświadczeń majątkowych wójtów, burmistrzów, prezydentów >>
Przepisy ustrojowych ustaw samorządowych wskazują oświadczenie majątkowe należy złożyć:
- radni oświadczenia majątkowe składają przewodniczącemu rady (gminy, powiatu), sejmiku województwa;
- wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek oraz przewodniczący rady (gminy, powiatu) oraz przewodniczący sejmiku województwa oświadczenie majątkowe składają właściwemu wojewodzie;
- zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta – wójtowi;
- wicestarosta, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty – staroście;
- wicemarszałek województwa, członek zarządu województwa, sekretarz województwa, skarbnik województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa - marszałkowi województwa.
Trzy rozporządzenia i sześć wzorów
Samorządowcy składają oświadczenia majątkowe według wzoru określonego przepisami trzech rozporządzeń Prezesa Rady Ministrów:
- z 26 lutego 2003 r. w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń majątkowych radnego gminy, wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta;
- z 26 lutego 2003 r w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń majątkowych radnego powiatu, członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu starosty;
- z 9 kwietnia 2009 r. w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń majątkowych radnego województwa, członka zarządu województwa, skarbnika województwa, sekretarza województwa, kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa.
Każde z tych rozporządzeń zawiera w swoich załącznikach po dwa wzory oświadczeń majątkowych.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Oświadczenie majątkowe radnego gminy >
- Oświadczenie majątkowe wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta >
- Oświadczenie majątkowe radnego powiatu >
- Oświadczenie majątkowe członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu starosty >
- Oświadczenie majątkowe radnego województwa >
- Oświadczenie majątkowe członka zarządu województwa, skarbnika województwa, sekretarza województwa, kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa >
O majątku odrębnym i wspólnym
Corocznie składane oświadczenie majątkowe powinno ujawnić stan majątku zobowiązanego na określony dzień, czyli 31 grudnia roku poprzedzającego rok złożenia.
Oświadczenie majątkowe dotyczy majątku odrębnego oraz majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. W treści oświadczenia należy więc określić przynależność poszczególnych składników majątkowych, dochodów i zobowiązań albo do majątku odrębnego zobowiązanego, albo do majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oznacza to także, że z treści oświadczenia majątkowego nie dowiemy się np. ile wart jest dom, w którym samorządowiec mieszka, jeżeli nieruchomość ta stanowi odrębny majątek małżonka. Tak naprawdę, w takiej sytuacji w ogóle żadnych informacji na temat tej nieruchomości w oświadczeniu majątkowym tego samorządowca (np. marszałka województwa) nie znajdziemy.
Czytaj w LEX: Oświadczenia majątkowe pracowników samorządowych - komentarz praktyczny >>
Czytaj w LEX: Najczęściej popełniane błędy przy składaniu oświadczeń majątkowych wójtów, burmistrzów, prezydentów >>
Zatem jakie informacje znajdziemy w składanym corocznie oświadczeniu majątkowym samorządowca? Zgodnie z treścią stosownych przepisów samorządowych ustaw ustrojowych oświadczenie majątkowe zawiera informacje o:
- zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków, komunalnej osoby prawnej lub związku metropolitalnego mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych;
- dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu;
- mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 000 złotych;
- zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 000 złotych, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone,
o ile wchodzą one w skład majątku odrębnego samorządowca lub do majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Przeczytaj także: Stan konta PPK trzeba wpisać do oświadczenia majątkowego.
Czytaj w LEX: Oświadczenia majątkowe radnych – najczęściej popełniane błędy >>
Termin podstawowy oraz dodatkowy – wyznaczony
Co do zasady osoba zobowiązana do złożenia corocznego oświadczenia majątkowego składa je do 30 kwietnia danego roku. W 2023 r. termin zostanie zachowany jeżeli oświadczenie majątkowe zostanie złożone (np. nadane pocztą) 2 maja.
Należy zaznaczyć, że ustawodawca w przepisach samorządowych ustaw ustrojowych wprowadził odpowiedni tryb postępowania na wypadek niezachowania przez zobowiązanego terminu złożenia corocznego oświadczenia majątkowego. Przepisy stanowią, że jeżeli termin podstawowy nie zostanie dotrzymany, to odpowiednio, przewodniczący rady gminy (powiatu) sejmiku województwa, wojewoda lub wójt (starosta, marszałek) w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa osobę, która nie złożyła oświadczenia do jego niezwłocznego złożenia wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin. Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania.
Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lutego 2019 r. (sygn. akt II OSK 3444/18) do skutecznego dostarczenia radnemu (każdemu zobowiązanemu, który uchybił terminowi podstawowemu) wezwania do złożenia oświadczenia majątkowego zgodnie z art. 24h ust. 5a u.s.g. (art. 25c ust. 5a u.s.p., art. 27c ust. 5a u.s.w.) mają zastosowanie przepisy rozdziału 8 Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednym z nich jest art. 39 k.p.a., zgodnie z którym organ administracji doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
Skutki niezłożenia oświadczenia majątkowego
Skutki niezłożenia oświadczenia majątkowego podzielić można – w zależności od podmiotów, których dotyczą – na dwie grupy.
Pierwszą grupę stanowi skutek w postaci wygaśnięcia mandatu i dotyczy on wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz radnych gmin, powiatów i województw.
Druga grupa obejmuje skutek w postaci utraty wynagrodzenia oraz odwołania ze stanowiska (ewentualnie rozwiązania umowy o pracę) i odnosi się on do pozostałych samorządowców zobowiązanych do złożenia oświadczenia majątkowego, w tym starosty (marszałka) oraz członków zarządu powiatu (województwa), skarbnika oraz sekretarza.
