Prezydent miasta ustalił Markowi A. (dane zmienione) wysokość opłaty za pobyt jego matki w domu pomocy społecznej oraz odmówił całkowitego zwolnienia go z obowiązku ponoszenia tej opłaty. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że strona przekraczała kryterium dochodowe oraz nie podpisała umowy o ustalenie wysokości i zasad ponoszenia opłaty. Ponadto dokumenty przekazane przez Marka A. nie potwierdzały rażącego naruszenia obowiązków rodzicielskich przez matkę. Samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało w mocy sporne rozstrzygnięcie. Nie zakończyło to jednak sporu, ponieważ Marek A. wniósł skargę.
Zobacz w LEX: Zasady ustalania i zwolnień z odpłatności za DPS >
Powinny być dwa postępowania administracyjne
Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który wskazał, że organy prowadziły tak właściwie dwa postępowania administracyjne. Pierwsze z nich polegało na ustaleniu odpłatności za pobyt matki Marka A. w domu pomocy społecznej. Natomiast drugie postępowanie zmierzało do rozpoznania żądania skarżącego, aby zwolnić go z tej odpłatności. Sąd podkreślił, że kwestia ustalenia wysokości opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oraz zagadnienie zwolnienia z obowiązku jej ponoszenia zostały uregulowane przez ustawodawcę w dwóch odrębnych przepisach ustawy o pomocy społecznej. WSA zwrócił uwagę, że przepisy te stanowią podstawy prawne odrębnych instytucji. Tym samym rozstrzyganie w ich przedmiocie następuje w odrębnych postępowaniach administracyjnych.
Czytaj także: WSA: Trzeba ustalić, czy pobyt danej osoby w DPS-ie jest niezbędny >>>
Organ może zwolnić zobowiązanego z opłaty
W postępowaniu w sprawie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej określa się podmiot zobowiązany do ponoszenia kosztów oraz ich wysokość. Organ konkretyzuje ten obowiązek, orzekając w ramach przepisów bezwzględnie obowiązujących. Natomiast w postępowaniu w sprawie zwolnienia z obowiązku ponoszenia opłaty, które organ prowadzi na wniosek zobowiązanego, orzeka się w ramach uznania administracyjnego o odmowie bądź zwolnieniu z obowiązku. Zgodnie bowiem z art. 64 ustawy o pomocy społecznej, osoby wnoszące opłatę za pobyt mieszkańca domu pomocy społecznej lub obowiązane do jej wnoszenia można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Na gruncie niniejszej sprawy, skarżący powoływał się na okoliczność związaną z rażącym naruszeniem przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.
Zobacz też w LEX: Możliwości OPS w zakresie ustalania odpłatności za DPS wszystkich zobowiązanych >
Cena promocyjna: 220.15 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 181.3 zł
Najpierw ustalenie opłaty, później ewentualne zwolnienie
WSA wskazał, że zwolnienie z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej może dotyczyć tylko sytuacji, w której została ona już określona. Zwolnienie z obowiązku wymaga bowiem, aby taki obowiązek najpierw zaistniał. Tym samym zobowiązanie do wnoszenia opłaty musi zostać w pierwszej kolejności skonkretyzowane stosowną decyzją, zarówno co do osoby jak i co do wysokości, tak aby wnioskodawca był w stanie stwierdzić, czy podoła nałożonemu na niego obowiązkowi, czy też powinien wystąpić z wnioskiem o całkowite lub częściowe zwolnienie. Sąd podkreślił, że o zasadności żądania organ powinien wypowiedzieć się w odrębnym postępowaniu. Wydanie decyzji w przedmiocie odmowy zwolnienia z opłaty było więc przedwczesne. Mając powyższe na uwadze, zaskarżona i poprzedzająca ją decyzja zostały uchylone.
Wyrok WSA w Gliwicach z 30 października 2025 r., sygn. akt II SA/Gl 622/25, nieprawomocny
Czytaj też w LEX: Kontrola zarządcza w jednostce pomocy społecznej – tworzenie planu działalności >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
