Rada Powiatu podjęła uchwałę w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie 1 m2 pasa drogowego dróg powiatowych, których zarządcą jest Zarząd Powiatu. Prokurator wniósł skargę na uchwałę w części. Jego zdaniem jedno z postanowień uchwały było sprzeczne z Konstytucją i ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Prokurator wyjaśnił, że z uchwały wynika, iż za niepełny rok kalendarzowy wysokość rocznych stawek opłat obliczana jest proporcjonalnie do liczby miesięcy umieszczenia urządzenia w pasie drogowym lub na obiekcie mostowym. Takie postanowienie wynikało z §3 ust. 2 uchwały.

Czytaj w LEX: Budowa zjazdu - jak uzyskać pozwolenie >

Prokurator wskazał, że przepis ten jest sprzeczny z art. 40 ust. 5 ustawy o drogach publicznych. W przepisie tym przewidziano, że za umieszczenie w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego przez okres krótszy niż rok, opłata za zajęcie pasa drogowego obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni umieszczenia urządzenia w pasie drogowym lub drogowym obiekcie inżynieryjnym. Prokurator żądał stwierdzenia nieważności uchwały w zaskarżonej części. Organ wniósł o umorzenie postępowania sądowego. W odpowiedzi na skargę wyjaśniono, że zakwestionowany przepis został usunięty w trybie autokontroli a uchwałę uchylono. Prokurator w toku postępowania podtrzymał skargę.

Przeczytaj komentarz praktyczny w LEX: Opłaty za zajęcie pasa drogowego >

 

Nieważność uchwały

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku stwierdził nieważność § 3 ust. 2 zaskarżonej uchwały. Sąd podkreślił, że uchwała w zaskarżonej części dotknięta była istotnym naruszeniem prawa. Uchwalony przepis odmiennie niż wynika to z ustawy o drogach publicznych przewidywał sposób obliczania opłaty za zajęcie pasa drogowego. Doszło więc do wkroczenia przez Radę Powiatu w kompetencje zastrzeżone dla ustawodawcy. Podobne stanowisko wyraził w szczególności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 27 października 2010 r. w sprawie II SA/Go 516/10 (LEX nr 612140). Uchwała w zakwestionowanej przez skarżącego części godziła w naczelną zasadę demokratycznego państwa prawa – podkreślił sąd administracyjny. Organy władzy publicznej mają obowiązek podejmować działania w granicach i na podstawie obowiązującego prawa, co wynika z art. 7 Konstytucji. Działania organu muszą wynikać z dokładnie określonej normy kompetencyjnej. Organ, wydając uchwałę, nie może podejmować działań poza granicami upoważnienia ustawowego do wydania aktu prawa miejscowego – podkreślił WSA. Tak właśnie stało się w rozpoznawanej sprawie. Tego rodzaju naruszenie uznać należy za istotne. Skutkuje ono nieważnością wadliwego przepisu prawa - w oparciu o przepis art. 147 §1 p.p.s.a.

Czytaj też: Inspekcja Transportu Drogowego zwiększy liczbę mobilnych stacji kontroli

Sprzeczność z datą wsteczną

WSA podkreślił, że nawet uchylenie uchwały przez Radę Powiatu nie dawało podstaw do umorzenia postępowania. Skarga prokuratora była zasadna, gdyż uchylenie uchwały nie czyniło bezprzedmiotowym postepowanie sądowe. Kluczowe było to, że zakwestionowana uchwała w zakresie § 3 ust. 2 była nieważna. W orzecznictwie wskazuje się, że nieważność uchwały sprzecznej z przepisami prawa rozciąga się na cały okres obowiązywania tego aktu, licząc od chwili jej uchwalenia. Takie zapatrywanie przedstawił w szczególności NSA w postanowieniu z dnia 12 lutego 2012 r. w sprawie II OSK 228/13 (LEX nr 1281479) oraz WSA w Lublinie z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie II SA/Lu 92/13 (LEX nr 1299543). Zatem słusznie prokurator podtrzymał wniesioną skargę – podkreślił WSA w Białymstoku i stwierdził nieważność uchwały w zaskarżonej części.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 25 kwietnia 2019 r., II SA/Bk 147/19, LEX nr 2655448.

Sprawdź w LEX:

Czy informacja o wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego wnoszonych przez konkretny podmiot prywatny stanowi informację publiczną? >

Czy należy naliczać opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu budowy przyłącza wodociągowego? >

Czy opłata za zajęcie pasa drogowego w celu ustawienia dźwigu mającego pracować na budowie może stanowić wartość początkową inwestycji? >

Jakie kroki prawne należy podjąć, aby wyegzekwować od właściciela obiektu budowlanego zaległe opłaty za zajęcie pasa drogowego albo usunięcie obiektu budowlanego? >