Każdą szkołą, przedszkolem lub inną placówką kieruje dyrektor, którym jest nauczyciel dyplomowany lub mianowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora. Wyjątkowo dyrektorem może zostać osoba niebędąca nauczycielem, ale wówczas nie może sprawować nadzoru pedagogicznego (tak stanowią art. 36 ust. 1, 2 i 2a ustawy o systemie oświaty . Natomiast minister właściwy do spraw oświaty i wychowania został zobowiązany do określenia w rozporządzeniu wymagań, jakim muszą odpowiadać osoby zajmujące stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach szkół i rodzajach placówek. Wydając rozporządzenie minister uwzględnia w szczególności kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole lub placówce, przygotowanie w zakresie zarządzania, ocenę pracy i spełnianie warunków zdrowotnych do zajmowania stanowiska kierowniczego (art. 36 ust. 3 ustawy o systemie oświaty ).

W dniu 27 października 2009 r. Minister Edukacji Narodowej wydał rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz. U. Nr 184, poz. 1436, dalej: rozporządzenie), które weszło w życie 11 listopada 2009 r. Poprzednie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6 maja 2003 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 826, ze zm.) w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze, w poszczególnych typach szkół i placówek zostało uchylone z dniem 24 sierpnia 2009 r. na skutek zmiany art. 36 ust. 3 ustawy o systemie oświaty upoważniającego do wydania tego aktu wykonawczego.

W § 1 rozporządzenia minister określił wymagania wobec dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły i placówki. Warunki te nie zmieniły się diametralnie w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego. Obecnie kandydat dodatkowo nie może być karany za przestępstwo skarbowe oraz nie może toczyć się przeciwko niemu postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Natomiast § 2 rozporządzenia wprowadza, w odniesieniu do niektórych szkół i placówek, łagodniejsze wymagania co do posiadanego wykształcenia. Z kolei w § 3 określone są wymagania dla dyrektora zespołu szkół lub placówek. W związku z możliwością powierzenia stanowiska dyrektora osobie, która nie jest nauczycielem, w § 5 rozporządzenia ustalone zostały warunki, które musi spełniać taka osoba.

W rozporządzeniu zostały określone również wymagania wobec wicedyrektora, którym może zostać nauczyciel kontraktowy, mianowany lub dyplomowany (§ 7) oraz osoba niebędąca nauczycielem (§ 8). Odnośnie innych stanowisk kierowniczych, tworzonych zgodnie ze statutami przedszkoli, szkół, placówek i zespołów, wymagania zostały określone w § 9 rozporządzenia. Stanowisko takie może objąć nauczyciel kontraktowy, mianowany lub dyplomowany.

Przepisy rozporządzenia dopuszczają również, aby stanowisko dyrektora, wicedyrektora albo inne stanowisko kierownicze w przedszkolu, szkole, placówce oraz zespole szkół lub placówek, mógł zajmować również nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych, a także nauczyciel mianowany lub dyplomowany urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych, przy czym musi spełniać wymagania określone w rozporządzeniu, z wyjątkiem jednak wymogu posiadania co najmniej dobrej oceny pracy albo pozytywnej oceny dorobku zawodowego (§ 10).

Niezwykle istotną regulacją rozporządzenia są przepisy przejściowe (§ 11). Zgodnie z nim do osób zajmujących w dniu wejścia w życie rozporządzenia stanowisko dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki stosuje się wymagania określone w przepisach rozporządzenia z 2003 r. do końca okresu, na jaki odpowiednio powierzono to stanowisko lub powołano na to stanowisko. Do osób zajmujących w dniu wejścia w życie rozporządzenia inne stanowiska kierownicze, niż wymienione powyżej, stosuje się wymagania określone w rozporządzeniu z 2003 r. do końca okresu, na jaki powierzono to stanowisko, a w przypadku gdy stanowisko powierzono na okres dłuższy niż 5 lat albo na czas nieokreślony - przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia. Natomiast w konkursach na stanowisko dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki, ogłoszonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, a także do osób wyłonionych w wyniku tych konkursów, stosuje się wymagania określone w rozporządzeniu z 2003 r. do końca okresu, na jaki następuje odpowiednio powierzenie stanowiska dyrektora lub powołanie na to stanowisko.


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)