Obecnie gminy udostępniają dane jednostkowe jedynie z lokalnego rejestru mieszkańców. Minister spraw wewnętrznych i administracji, a w jego imieniu Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA,  udostępnia dane jednostkowe z rejestru PESEL. Nowelizacja zakłada zmianę organu udostępniającego – z ministra na organ gminy.

Wniosek o dane z rejestru będzie można złożyć w każdej gminie

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności. Zgodnie z nim organom gmin przyznano kompetencję do udostępniania danych jednostkowych z rejestru PESEL. Są to dane uzyskiwane z rejestru PESEL lub rejestrów mieszkańców, dotyczące jednej osoby lub imion i nazwisk wszystkich osób zameldowanych pod jednym adresem. Będzie to czynność odmiejscowiona, co oznacza, że wniosek o dane jednostkowe będzie można złożyć w dowolnej gminie.

Wyjątek od generalnej zasady odmiejscowienia udostępniania danych z rejestru PESEL ma dotyczyć wniosku w tej samej sprawie, który będzie można złożyć wyłącznie do jednego organu gminy. Ma to przeciwdziałać sytuacjom, w których wnioskodawca kieruje ten sam wniosek do więcej niż jednego organu gminy. Będzie to też dotyczyło również sytuacji, gdy wnioskodawca zamierza złożyć w późniejszym terminie kolejny wniosek w tej samej sprawie. W tym przypadku organem właściwym do jego realizacji będzie wyłącznie ten organ gminy, który rozpatrywał wcześniejszy wniosek.

Czytaj też: Projekt przewiduje, że wyłącznie gminy będą udostępniały dane z rejestru PESEL>>

Nie będzie trzeba składać wniosków ponownie

Nowe rozwiązanie wyeliminuje m.in. konieczność ponownego wnioskowania o dane jednostkowe. Jest to niezbędne wtedy, gdy wniosek o udostępnienie danych jednostkowych z lokalnego rejestru mieszkańców nie jest pozytywnie rozpatrzony, z powodu braku zameldowania osoby poszukiwanej na terenie danej gminy. W takiej sytuacji wnioskodawca musi złożyć ponownie wniosek, tym razem o udostępnienie danych z rejestru PESEL. Nowe rozwiązanie przyspieszy pozyskiwanie danych jednostkowych, które często mają istotne znaczenie, np. w sprawnym przebiegu postępowania sądowego.

Przygotowywana zmiana jest zbieżna z regulacjami dotyczącymi udostępniania danych jednostkowych z Rejestru Dowodów Osobistych wyłącznie przez gminy. Dane te są udostępniane wyłącznie przez organy gmin, a procedura ma charakter odmiejscowiony.

Po zmianach minister spraw wewnętrznych i administracji będzie udostępniał dane jednostkowe z rejestru PESEL wyłącznie do 30 kwietnia 2019 r., z zastrzeżeniem zrealizowania wszystkich wniosków, które wpłyną przed tą datą. Natomiast od 1 maja 2019 r. już tylko organy gmin mają udostępniać dane jednostkowe z rejestru PESEL.

 

Kto składa wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL?

Według ministerstwa cyfryzacji określenie katalogu podmiotów uprawnionych do uzyskania usługi weryfikacji z rejestru PESEL zależy od jej rodzaju. Inaczej kształtuje się katalog wnioskodawców w odniesieniu do weryfikacji pełnej, pozwalającej potwierdzić poprawność każdej danej zawartej w rejestrze PESEL, inaczej w przypadku weryfikacji ograniczonej, zezwalającej na porównanie z rejestrem wyłącznie danych adresowych. Podmioty uprawnione do dostępu do rejestru PESEL mogą również uzyskać informacje potwierdzające zgon.

Prawo do pełnej weryfikacji przysługuje podmiotom, którym dostęp do danych zgromadzonych w rejestrze PESEL tą drogą jest niezbędny do realizacji ustawowych zadań własnych. O prawo dostępu on-line do rejestru mogą się ubiegać m.in. Policja, sądy, prokuratura i komornicy.

Średnie miasta zawalone wnioskami

Obecnie gminy udostępniają dane z rejestru mieszkańców i mają z tym niemało pracy. Jak nam mówi kierownik urzędu stanu cywilnego w jednym ze średnich miast (ponad 30 tys. mieszkańców), wniosków o udostępnienie z rejestru mieszkańców wpływa tygodniowo od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu. – Głównie wnioski pochodzą od komorników – bywa, że jeden składa 60-70 wniosków tygodniowo, potem jest policja i inne instytucje – dodaje.

Jak wyjaśnia, odmiejscowienie spraw również powoduje obciążenie dla USC. Wiele osób, które nie mieszkają, ale pracują w mieście, woli wnioskować np. o dowody osobiste na miejscu, nie jadąc do rodzinnych miejscowości. Jednocześnie środków na zadania zlecone brakuje. Trudno też o dodatkowe kadry dla przeciążonych USC.

W małych gminach wniosków jest o wiele mniej – ok. kilkunastu rocznie.  

Gminy gotowe technologicznie

Według MSWiA gminy są technologicznie gotowe do obsługi nowego zadania, czyli jego realizacja nie powinna spowodować większego obciążenia pracą. Od 1 marca 2015 r. organy gmin mają dostęp do rejestru PESEL.