W 2017 r. prezes bułgarskiego wyspecjalizowanego sądu karnego, na podstawie uzasadnionych, szczegółowych i popartych faktami wniosków prokuratora prowadzącego dochodzenie, zezwolił na nagrywanie rozmów telefonicznych czterech osób fizycznych podejrzanych o popełnienie poważnych umyślnych przestępstw. W celu uzasadnienia wydanych orzeczeń prezes zastosował obowiązującą krajową praktykę sądową polegającą na posłużeniu się sporządzonym uprzednio i pozbawionym indywidualnego uzasadnienia wzorcowym tekstem, ograniczającym się zasadniczo do wskazania, że przewidziane w tym ustawodawstwie krajowym wymogi dotyczące nagrywania rozmów telefonicznych są przestrzegane.
Sprawdź w LEX: Czy nagrywanie pracowników infolinii prowadzących rozmowy telefoniczne jest formą monitoringu pracownika? >>>
Czy nie naruszono prywatności?
Na skutek podjętych działań cztery osoby fizyczne zostały oskarżone o uczestnictwo w zorganizowanej grupie przestępczej, zaś wyspecjalizowany sąd karny rozpoczął rozpatrywanie sprawy co do istoty.
Mając na względzie, że treść zarejestrowanych rozmów ma bezpośrednie znaczenie dla wykazania zasadności aktu oskarżenia, sąd karny powinien przede wszystkim przeprowadzić kontrolę zgodności z prawem postępowania prowadzącego do wydania zezwoleń na nagrywanie rozmów telefonicznych. W tych ramach sąd ten dąży do ustalenia, czy praktyka krajowa dotycząca uzasadnienia orzeczeń zezwalających na nagrywanie rozmów telefonicznych jest zgodna z dyrektywą o prywatności i łączności elektronicznej, rozpatrywaną w świetle Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W konsekwencji sąd odsyłający zwrócił się do Trybunału z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.
Zgoda na nagrywanie rozmowy telefonicznej - WZÓR DOKUMENTU >
Na podstawie uzasadnionego i popartego okolicznościami wniosku
W wydanym 16 lutego br. wyroku Trybunał wskazał, w odniesieniu do rozpatrywanej praktyki krajowej, że sąd zezwalający na nagrywanie rozmów przyjmuje orzeczenie na podstawie uzasadnionego i popartego okolicznościami wniosku umożliwiającego mu zbadanie, czy warunki przyznania zezwolenia są spełnione. Sąd odsyłający stwierdził, że ta praktyka wpisuje się w ramy środków ustawodawczych przyjętych przez Bułgarię na podstawie dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej, w których przewidziano możliwość przyjęcia uzasadnionych orzeczeń sądów skutkujących ograniczeniem, określonej w tej dyrektywie, zasady poufności łączności elektronicznej i danych o ruchu.
Ogólne uzasadnienie wystarczy
Trybunał przyjął następnie, że można twierdzić, iż podpisując sporządzony uprzednio wzorcowy tekst wskazujący, że wymogi prawne są przestrzegane, sąd krajowy zatwierdził uzasadnienie popartego okolicznościami wniosku przedstawionego mu przez właściwy organ postępowania karnego, upewniając się przy tym, że zapewniono poszanowanie wymogów prawnych. W tym kontekście sztuczne byłoby wymaganie, by zezwolenie na zastosowanie specjalnych środków dochodzeniowych zawierało specjalne i szczegółowe uzasadnienie, podczas gdy wniosek, w odniesieniu do którego wydano to zezwolenie, zawiera już, na mocy ustawodawstwa krajowego, takie uzasadnienie.
Ponadto Trybunał stwierdził, że gdy zainteresowany został już powiadomiony o nagrywaniu rozmów, obowiązek uzasadnienia przewidziany w karcie praw podstawowych wymaga, by zarówno ten zainteresowany, jak i orzekający co do istoty sąd mający zbadać zgodność z prawem zezwolenia na nagrywanie rozmów powinni móc zrozumieć uzasadnienie tego zezwolenia. Wymaga to udzielenia im dostępu nie tylko do orzeczenia udzielającego zezwolenia, lecz również do wniosku organu, który zwrócił się o takie zezwolenie.
Sprawdź w LEX: Czy pracownik może nagrywać rozmowy telefoniczne z innymi pracownikami czy przełożonym? >>>
Uzasadnienie dla wszystkich zrozumiałe
Trybunał uściślił ponadto, że te same osoby powinny móc zrozumieć z łatwością i jednoznacznie, przez łączną analizę zezwolenia i dołączonego do niego uzasadnionego wniosku, precyzyjne powody, dla których udzielono tego zezwolenia, w świetle okoliczności faktycznych i prawnych charakteryzujących indywidualny wypadek leżący u podstaw wniosku. Trybunał dodał, że gdy orzeczenie udzielające zezwolenia ogranicza się do wskazania okresu ważności zezwolenia i stwierdzenia, że przepisy prawne są przestrzegane, pierwszorzędne znaczenie ma jasne przedstawienie we wniosku wszystkich informacji niezbędnych, aby zainteresowane osoby mogły zrozumieć, jedynie na podstawie tych informacji, że sąd, który wydał zezwolenie, uznając za własne uzasadnienie zawarte we wniosku, stwierdził, że wszystkie wymogi prawne są przestrzegane.
Wyrok Trybunału w sprawie C-349/21 | HYA i in. (Uzasadnienie zezwolenia na nagrywanie rozmów telefonicznych)