Powód domagał się zasądzenia od pozwanych kwoty 180.000 zł wraz z odsetkami. Wskazał, że strony łączyła umowa pożyczki zawarta w formie ustnej. Na jej podstawie miał on pożyczyć pozwanym 180.000 zł, przekazując pieniądze w czterech transzach. Powód wskazał, że pozwani odmówili zwrotu pieniędzy, kwestionując fakt zawarcia umowy. Powód wyjaśnił, że gdyby uznać, że strony nie łączyła umowa pożyczki, to pozwani zostali bezpodstawnie wzbogaceni. Zatem pozwani powinni się z nim rozliczyć – wskazał powód. Pozwani domagali się oddalenia powództwa. Podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego w pozwie. Ich zdaniem strony nie łączyła przy tym umowa pożyczki.
Rozliczenia majątkowe stron
Z ustaleń sądu okręgowego wynikało, że powód faktycznie przekazał pozwanym kwotę 180.000 zł w czterech transzach. Przekazanie środków nie było jednak związane z zawarciem przez strony umowy pożyczki. Sąd wykluczył, aby strony łączyła taka umowa. Sąd przyjął, że powód przekazał pozwanym pieniądze z uwagi na rozliczenia majątkowe. Pozwani byli bowiem spokrewnieni z jego ówczesną partnerką. Pozwani uzgodnili z partnerką powoda – ich siostrzenicą, że uzyska ona mieszkanie po wspólnych krewnych, a oni otrzymają kwotę 180.000 zł. Partnerka powoda uzyskała zaś w drodze darowizny mieszkanie od pozwanych. Sąd przyjął, że przekazana suma pieniędzy podlegała rozliczeniu pomiędzy powodem a jego konkubiną.
Konieczne zawarcie umowy pożyczki
Na podstawie art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 720 § 2 k.c. umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. W poprzednim stanie prawnym, przepis odnosił się do pożyczek, których wartość przekraczała 500 zł.
Czytaj: Sądy wyjaśniają, kiedy umowę można uznać za umowę pożyczki>>
Z art. 720 § 2 k.c. wynika, że forma pisemna umowy pożyczki jest zastrzeżona „dla celów dowodowych”. Oznacza to, że taka umowa może być zawarta także w formie ustnej, natomiast brak dokumentu umowy wiąże się z ograniczeniami dowodowymi. W sprawie na okoliczność zawarcia umowy pożyczki można było jednak przeprowadzić dowód z zeznań świadków i stron, choć pozwani podnieśli, że jest to niedopuszczalne.
Czytaj w LEX: Umowa pożyczki >
Sąd wskazał, że ograniczenia dowodowe na okoliczność zawarcia umowy pożyczki nie mają charakteru bezwzględnego. Na podstawie art. 74 § 2 k.c. mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.
Czytaj w LEX: Pożyczka w podatku od czynności cywilnoprawnych >
Nie ma dowodu
Sąd okręgowy wskazał, że czynność prawna została uprawdopodobniona za pomocą dokumentu – dowodu dokonania wpłaty środków dla pozwanych. Niemniej jednak, przeprowadzone dowody nie wykazały, że strony łączyła umowa pożyczki – wskazał sąd okręgowy. Twierdzenia powoda należało uznać za niewiarygodne. Jednocześnie z relacji pozwanych wynikało, że przekazane im środki były związane z rozliczeniami z konkubiną powoda. Sąd przypomniał, że niezbędnym elementem umowy pożyczki jest zobowiązanie do zwrotu uzyskanej sumy. Na tę kwestię zwrócił uwagę Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 marca 2018 r. w sprawie V ACa 1159/17 (LEX nr 2499240). Nie można było więc uznać, że strony łączyła umowa pożyczki. Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie na podstawie żadnej z podnoszonych przez powoda podstaw prawnych – wskazał sąd i oddalił powództwo.
Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 3 czerwca 2019 r., XII C 1746/18, LEX nr 2701155.