SA: Ugoda nie zawierała wyłączeń, dlatego obejmuje wszelkie roszczenia majątkowe

Przedmiotem ugody są z reguły wszystkie roszczenia wynikające ze stosunku prawnego, chyba że wola stron była inna, co jednak musi wynikać wyraźnie z jej treści. Dlatego ugoda odnosząca się do wszelkich roszczeń majątkowych, jakie mogły wyniknąć w związku ze śmiercią dziecka w wypadku drogowym, obejmowała również roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę - orzekł Sąd Apelacyjny w Białymstoku.

Powodowie wnieśli o zasądzenie od towarzystwa ubezpieczeniowego na rzecz każdego z nich kwoty po 75 tys. zł tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią ich syna. Wyjaśnili, że w 2007 r. zawarli z pozwanym ugodę pozasądową, która dotyczyła wyłącznie roszczenia odszkodowawczego i nie obejmowała swoim zakresem roszczenia o zadośćuczynienie, którego obowiązujące wówczas przepisy nie pozwalały wprost dochodzić. Pozwany podniósł zarzut rzeczy ugodzonej.

Ugoda dotyczyła wszystkich roszczeń

Sąd Okręgowy w Ostrołęce oddalił powództwo. Ustalił, że pozwany wypłacił powodom sumę pieniężną, na którą ci zgodzili się w ugodzie zawartej w 2007 r., oświadczając równocześnie, iż wyczerpuje ona wszelkie roszczenia związane ze szkodą, której doznali, jako rodzice zmarłego w wyniku wypadku drogowego syna. Faktu tego nie kwestionowała żadna ze stron. Jednak zdaniem powodów, ugoda nie obejmowała (bo nie mogła) roszczeń z tytułu zadośćuczynienia za doznane krzywdy psychiczne i fizyczne. Zdaniem sądu było jednak inaczej. Wprawdzie w fazie postępowania likwidacyjnego nie występowali z tym roszczeniem, ale w ugodzie złożyli oświadczyli o pełnym zaspokojeniu swoich roszczeń majątkowych z tego tytułu. To oznacza, że tak określone świadczenie dotyczyło roszczeń majątkowych w ogólności, a więc nie tylko odszkodowania z art. 446 § 3 k.c., ale też zadośćuczynienia przewidzianego w art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 446 § 4 k.c. (po nowelizacji kodeksu cywilnego z 03.08.2008 r.). Ich oświadczenie w ugodzie, iż znajdują satysfakcję w jej zawarciu, wobec wyczerpującego zaspokojenia ich wszelkich roszczeń związanych ze szkodą przesądza o tym, iż ugoda dotyczyła nie tylko roszczeń już istniejących i zgłoszonych przez powodów w postępowaniu likwidacyjnym, ale wszelkich innych roszczeń, jakie mogą powstać w przyszłości.

Sąd dodał, że na gruncie art. 24 w zw. z art. 448 k.c. - tj. przed nowelizacją art. 446 k.c. formułowano tezy o ochronie tak doniosłych dóbr osobistych, jak prawo do życia w rodzinie, posiadania obojga rodziców, czy życia w pełnej rodzinie. To oznacza, że powodowie jeszcze przed dniem wejścia w życie zmienionej treści art. 446 § 4 k.c. mogli dochodzić od ubezpieczyciela roszczenia o zadośćuczynienie za doznane krzywdy w związku ze śmiercią syna, a więc także ugodzić się w tym zakresie.

Sąd Odwoławczy podzielił to zapatrywanie. Wyjaśnił, że jego zdaniem zamiarem stron ugody było definitywne zakończenie sporu powstałego na tle skutków zdarzenia w którym tragicznie zginął syn powodów, a przedmiotem ugody były wszystkie roszczenia wynikające z tego stosunku prawnego. W dniu zaistnienia zdarzenia (kreującego stosunek zobowiązaniowy w sprawie) obowiązujący wówczas stan prawny umożliwiał formułowanie podstawy prawnej roszczenia o zadośćuczynienie, dochodzonego na podstawie art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. To oznacza, że takie roszczenie przysługiwało powodom w dacie zawarcia umowy, a zatem mogło też zostać objęte jej uregulowaniem.

Czytaj: Ugoda w sprawie naruszenia praw pacjenta: 30 tys. zł dla rodziców małoletniego>>
 

Sąd zauważył, że przedmiotem ugody, co do zasady stają się wszystkie roszczenia wynikające ze stosunku prawnego, którego dotyczy ugoda. Jeżeli wolą stron jest wyłączenie jakichś roszczeń, tak by obejmowała ona jedynie ich część, to powinny one jednoznacznie taką wolę wyrazić. W tej sprawie wiążąca strony ugoda wyłączeń takich nie zawierała. Wykładania treści ugody dokonana przez sąd I instancji była zatem trafna. Zamiarem stron ugody było definitywne zakończenie istniejącego między nimi sporu, powstałego na gruncie wypadku z 13.06.2006 r. Dlatego powodowie zgodnie oświadczyli, że ugodzona kwota wyczerpuje ich wszelkie roszczenia związane ze szkodą, a więc nie tylko zgłoszone w postępowaniu likwidacyjnym roszczenie z tytułu odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (art. 446 § 3 k.c.). Po spełnieniu świadczenia przez pozwane towarzystwo łączący strony stosunek prawny wygasł i nie można już dochodzić z tego tytułu dalszych roszczeń.

Wyrok SA w Białymstoku z 15.12.2018 r. I ACa 558/18. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.