Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia wydał wyrok 25 lutego 2021 roku w sprawie z powództwa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko Bankowi - spółce akcyjnej z siedzibą o zapłatę.
Prowizja 800 zł - niezasadna
Sąd pierwszej instancji zasądził od Banku na rzecz spółki 714,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 31 lipca 2018 roku do dnia zapłaty.
Wyrok ten zapadł w procesie o zwrot części prowizji bankowej od spłaconego wcześniej kredytu. Problem powstał na tle umowy pożyczki gotówkowej zawartej w październiku 2017 r. przez Kamilę S. Pozwany pożyczył jej 60 tys. 825,72 zł. Pożyczka miała być spłacana w 84 ratach, a ostatnia rata miała być płatna 17 października 2024 r.
W związku z udzieleniem pożyczki pozwany naliczył i pobrał prowizję w kwocie 800 zł. Kamila S. spłaciła tę pożyczkę w lipcu 2017 r. Ponieważ pozwany nie chciał zwrócić części prowizji po wcześniejszej spłacie pożyczki powódka zdecydowała się skorzystać z oferty powodowej spółki, która zaproponowała nabycie wierzytelności za kwotę mniejszą niż wysokość potencjalnego zwrotu prowizji.
Czytaj też: Przedterminowa spłata kredytu konsumenckiego - komentarz praktyczny >
Sprzedaż prawa do zwrotu prowizji
W czerwcu 2020 r. Kamila S. przelała na rzecz powoda wszelkie prawa do zwrotu prowizji oraz pozostałych opłat i kosztów poniesionych przez nią w związku ze spłatą tej umowy pożyczki oraz upoważniła pozwanego do ujawnienia powodowi wszelkich informacji związanych z umową, stanowiących tajemnicę bankową a dotyczących udzielenia i wykonania umowy. Za przelanie tych praw powód wypłacił wymienionej wynagrodzenie.
Powód w lipcu 2020 r. wezwał pozwanego do zapłaty odpowiadającej wszelkim należnością jakie przysługiwały Kamili S. w związku ze wcześniejszą spłatą pożyczki, załączając m.in. umowę przelewu. Wezwanie zostało odebrane przez pozwanego 31 lipca 2020 r.
Całkowity koszt kredytu
Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione. Podstawą prawną zgłoszonego roszczenia był art. 52 w zw. z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim (Kredytodawca jest zobowiązany do rozliczenia z konsumentem kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości).
Czytaj też: Koszty związane z kredytem konsumenckim w związku z wyrokiem Lexitor >
Uregulowanie to ma pełnić funkcję ochronną względem konsumenta a nie przedsiębiorcy. Powinno umożliwiać konsumentowi uniknięcie kosztów kredytu za okres pomiędzy jego rzeczywistą całkowitą spłatą a umowną datą zakończenia spłat. Jego interpretacja nie powinna umożliwiać przedsiębiorcy łatwego omijania powołanej funkcji ochronnej poprzez przenoszenie zysku odsetkowego do pobieranych opłat takich jak np. prowizja, co czyniłoby ochronę konsumenta iluzoryczną.
Umowa cesji była ważna
Nadto w sprawie kwestionowano ważność przelewu wierzytelności dokonanego przez Kamilę S. na rzecz powoda. Sprawa podlegała więc rozpoznaniu również na gruncie art. 509 i art. 510 kc. To znaczy, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
W ocenie Sądu zarzuty pozwanego dotyczące nieważności umowy cesji były chybione. Nie sposób uznać, że umowa ta została zawarta
w celu obejścia ustawy o kredycie konsumenckim. Przeciwnie, dzięki możliwości cesji ochrona praw konsumenta może być łatwiejsza i skuteczniejsza.
Apelacja banku
Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa. Skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego w postaci art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że w przypadku przedterminowej spłaty kredytu obniżeniu ulega całkowity koszt kredytu, w tym prowizja, podczas gdy w przypadku przedterminowej spłaty kredytu ulegają tylko koszty, art. 58 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że umowa cesji zawarta pomiędzy powodem a kredytobiorcą jest ważna, choć ustawa miała na celu obejście przepisów o kredycie konsumenckim, a tym samym jest dotknięta sankcją nieważności bezwzględnej.
Skarżący wniósł także o przedstawienie Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego dotyczącego możliwości częściowego zwrotu prowizji naliczonej przy udzielaniu kredytu, który został spłacony przed umówionym terminem.
W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zakwestionował także zasadność występowania do Sądu Najwyższego
o rozstrzygnięcie sformułowanego w apelacji zagadnienia prawnego.
SO: Apelacja jest bezzasadna
Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
Przepis ten implementuje do polskiego porządku prawnego art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki - wskazał sąd II instancji.
Art. 16 ust. 1 dyrektywy stanowi natomiast, że konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.
Wbrew zarzutom apelacji sąd I instancji nie naruszył art. 49 ust. 1 poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że w przypadku przedterminowej spłaty kredytu, obniżeniu ulega całkowity koszt kredytu, w tym prowizja, ani poprzez przyjęcie, że redukcja całkowitego kosztu kredytu ma charakter proporcjonalny.
Obniżenie wszystkich kosztów
W ostatnim okresie orzecznictwo uległo ujednoliceniu. Utrwaliła się wykładnia forsowana we wspólnym stanowisku Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Rzecznika z 2016 roku w sprawie interpretacji art. 49. Zakłada ona przyjęcie, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę, z tym wyjątkiem, że redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.
Przejawem takiego postrzegania omawianego uregulowania jest chociażby wielokrotnie przywoływana w niniejszej sprawie uchwała Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2019 r. w sprawie III CZP 45/19.
Ponadto skarżący bezzasadnie kwestionował ważność umowy cesji, gdyż nie doszło do zarzucanego naruszenia. Konsument może zbyć swoje uprawnienia wobec banku. Model ochrony praw konsumenta nie wyklucza poszukiwania ochrony w drodze zbycia roszczenia na rzecz przedsiębiorcy, który zawodowo zajmuje się dochodzeniem roszczeń.
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację.
Sygnatura akt III Ca 768/21, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
