Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne trafił we wtorek do konsultacji społecznych. Ustawa przekształci otwarte fundusze emerytalne w fundusze inwestycyjne prowadzące indywidualne konta emerytalne, zasilone aktywami pochodzącymi z OFE (które to aktywa stanowią obecnie ok. 162 mld zł). Każdy ubezpieczony (tj. ok 15,7 mln członków OFE) będzie miał prawo wyboru – domyślną opcją będzie przeniesienie środków z OFE na IKE, z możliwością jego dalszego zasilania, już zupełnie dobrowolnego (na IKE nie będzie trafiała żadna część składki emerytalnej; obecnie średnie saldo na rachunku członka OFE to 10233 zł). Będzie się to wiązać z 15 proc. opłatą przekształceniową. Jednocześnie w przypadku osób, które zdecydują o przejściu w całości do I filaru, środki przez nich zgromadzone w OFE zostaną zapisane na indywidualnym koncie prowadzonym w ZUS, a odpowiadające im aktywa trafią do Funduszu Rezerwy Demograficznej. W tym przypadku opłaty nie będzie.
Co się zmieni?
Projekt ustawy zakłada przebudowę modelu funkcjonowania OFE w taki sposób, że:
- powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) zarządzające OFE przekształcą się w towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), zaś OFE staną się specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi (SFIO);
- 100% aktywów netto OFE zostanie przekazanych na indywidualne konta emerytalne (IKE) prowadzone przez TFI;
- wypłata emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) podlega podatkowi dochodowemu według skali. W przypadku oszczędzania w IKE od wypłat środków gromadzonych na IKE nie jest pobierany PIT. W związku z tym pobrana zostanie opłata przekształceniowa na rzecz FUS w łącznej wysokości 15%, której płatność zostanie rozłożona na 2 lata. Wysokość opłaty odpowiada poziomowi efektywnej stopy opodatkowania emerytur wypłacanych z FUS. Do przekazania środków tytułem opłaty przekształceniowej obowiązane będą SFIO, które utworzą w tym celu rezerwy;
- polityka inwestycyjna SFIO przekształconych z OFE zostanie dostosowana do wieku i profilu ryzyka ubezpieczonych;
- możliwe będzie złożenie deklaracji przez członka OFE o przeniesieniu środków z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) i dopisaniu wartości przeniesionych środków do kapitału zgromadzonego w FUS. Przy wyborze tej opcji nie będzie pobierana opłata przekształceniowa;
- zarządzanie środkami FRD wykonywane jest przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. (PFR) w ramach zdywersyfikowanej polityki inwestycyjnej z korzyścią dla polskiej gospodarki.
Czytaj w LEX: Tworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych krok po kroku >
Reforma wpłynie na sytuację finansową FUS
W ocenie skutków regulacji wskazano, że przebudowa systemu OFE będzie miała głównie wpływ na sytuację finansową FUS, która będzie wypadkową:
- zaprzestania odprowadzania składek do OFE -od dnia 1 stycznia 2020 r. składki te będą przekazywane do FUS i ewidencjonowane na subkoncie;
- likwidacji tzw. suwaka bezpieczeństwa, czyli mechanizmu przekazywania całości składek danej osoby z otwartego funduszu emerytalnego (OFE) do ZUS w okresie 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego;
- wpłaty w dwóch równych ratach w latach 2020-21 tzw. opłaty przekształceniowej w wysokości 15% aktywów przenoszonych z OFE do IKE;
- niższych wypłat z FUS emerytur dla osób, które zdecydują się na przeniesienie aktywów zgromadzonych w OFE do IKE.
Przyjęte założenia skutkują z jednej strony zwiększeniem poziomu składek na ubezpieczenie emerytalne, jakie będą odprowadzane na subkonto do FUS, a z drugiej zaprzestaniem przekazywania do FUS środków z tytułu tzw. suwaka bezpieczeństwa.
Czytaj też: W poniedziałki najwięcej wniosków o emeryturę >
W przypadku osób, które zgromadziły aktywa w OFE, a które zostaną przekazane na IKE, emerytura z FUS ulegnie zmniejszeniu. Będą one mogły w przyszłości, po osiągnięciu wieku emerytalnego dokonać jednorazowo lub w transzach wypłaty środków z IKE i w ten sposób uzupełnić niższą emeryturę z FUS. Środki wypłacane z IKE nie będą podlegały opodatkowaniu.
- Projektowane rozwiązanie daje ubezpieczonym realne prawo wyboru emerytury opartej na dwóch filarach i gwarantuje w pełni prywatny charakter oszczędności na IKE, które będą podlegały dziedziczeniu - zapewniono w uzasadnieniu projektu ustawy.
Komentuje prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista BCC:
Likwidacja OFE oznacza bezpośrednią pomoc dla budżetu państwa, szacowaną przez Ministerstwo Finansów na nieco ponad 19 mld zł, ale rozłożoną tylko na lata 2020 i 2021, więc ma pomóc w finansowaniu w tych dwóch latach obietnic wyborczych. Rząd mógł przejąć wszystkie 162 mld zł, poprzez przesunięcie ich w całości do ZUS-u, np. do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD), ale tego na szczęście nie proponuje. Nie wiadomo jednak, ile z sumy 162 mld zł trafi do FRD, a ile na prywatne, indywidualne konta emerytalne (IKE). Rząd zakłada, że około 80% trafi do IKE. Wprowadzenie opłaty przekształceniowej w wysokości 15% tylko od środków przekazywanych do IKE może zachęcić członków OFE do wyboru ZUS-u dla swoich środków.
Środki przejęte przez ZUS trzeba traktować jako rezerwę budżetową rządu. Przejmowane środki są niemal całkowicie w formie akcji przedsiębiorstw. ZUS potrzebuje środków płynnych, więc może pojawić się na giełdzie nowa podaż akcji. Im większa ta podaż, tym lepiej dla rządu i finansów publicznych na krótką metę, ale gorzej dla prywatnych właścicieli akcji oraz przyszłych podatników i emerytów.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX Kadry:
PPK - w jaki sposób ustalać liczbę pracowników na potrzeby ustalenia obowiązku tworzenia PPK >
Terminy wdrożenia Pracowniczych Planów Kapitałowych >
Pracownicze Plany Kapitałowe - szkolenie online >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
