W rozpatrywanej sprawie Verein für Konsumenteninformation (VKI), austriackie stowarzyszenie mające na celu ochronę interesów konsumentów, zakwestionowało przed sądami austriackimi standardowy warunek umowny zamieszczany przez UniCredit Bank Austria w umowach kredytu na zakup nieruchomości, który to warunek dotyczy przedterminowej spłaty przez konsumenta. Warunek ten przewiduje, że w takiej sytuacji odsetki oraz koszty zależne od czasu trwania kredytu są proporcjonalnie obniżane, podczas gdy „koszty dodatkowe, których wysokość jest niezależna od okresu obowiązywania umowy, nie będą zwracane, nawet proporcjonalnie”.
Koszty niezależne od okresu obowiązywania umowy obniżone?
VKI twierdzi, że koszty niezależne od okresu obowiązywania umowy kredytu również powinny zostać proporcjonalnie obniżone. Stowarzyszenie to powołuje się w tym względzie na dyrektywę 2014/17 w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi. Dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, by konsument miał prawo do pełnego lub częściowego wywiązania się ze swoich zobowiązań na mocy umowy kredytu przed wygaśnięciem tej umowy. Przewiduje ona, że w takim wypadku konsument jest uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.
Czytaj: SN rozstrzygnie, czy spłata kredytu powoduje obniżkę kosztów>>
Austriacki sąd najwyższy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem w tym przedmiocie. Dążył on do ustalenia, czy dyrektywa 2014/17 stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, w myśl którego prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku przedterminowej spłaty obejmuje wyłącznie odsetki i koszty, których wysokość jest zależna od okresu obowiązywania umowy kredytu.
Zgodnie z odpowiedzią Trybunału dyrektywa 2014/17 nie stoi na przeszkodzie takiemu uregulowaniu.
Spłaty już w całości spełnione nie są objęte
W ocenie Trybunału prawo do obniżki ma na celu dostosowanie umowy kredytu do przedterminowej spłaty. Prawo to nie obejmuje zatem kosztów, które – niezależnie od okresu obowiązywania umowy – są ponoszone przez konsumenta na rzecz kredytodawcy albo osoby trzeciej z tytułu świadczeń, które w momencie przedterminowej spłaty były już w całości spełnione.
Sprawdź w LEX: Czy klient banku może zrezygnować z prawa do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy kredytu hipotecznego? >
Jednakże, w celu zagwarantowania ochrony konsumentów przed nadużyciami, sądy krajowe powinny czuwać nad tym, aby koszty, które są nakładane na konsumenta niezależnie od okresu obowiązywania umowy kredytu, obiektywnie nie stanowiły wynagrodzenia kredytodawcy za czasowe korzystanie z kapitału lub za świadczenia na rzecz konsumenta, które w chwili przedterminowej spłaty nie zostały jeszcze spełnione. Według TSUE, kredytodawca jest w tym względzie zobowiązany do sprecyzowania, czy dane koszty mają charakter powtarzalny, czy też nie.
Wyrok Trybunału w sprawie C-555/21 | UniCredit Bank Austria. 9.02.2023.
Czytaj też: