Skargę do Trybunału wniosło dwóch mężczyzn, jeden będący obywatelem Gambii, a drugi obywatelem Szwajcarii. Obaj pozostawali ze sobą w związku jednopłciowym aż do śmierci drugiego skarżącego w 2019 r. Pierwszy skarżący przebywał w Szwajcarii od 2008 r., a jego wniosek o udzielenie azylu został odrzucony. W 2014 r. skarżący zawarli oficjalnie związek partnerski, a drugi skarżący złożył wniosek o wydanie pozwolenia na pobyt pierwszemu skarżącemu jako członkowi rodziny. Wniosek oddalono, a pierwszy skarżący mógł pozostać w Szwajcarii tylko na podstawie środka zabezpieczającego wydanego przez Trybunał w Strasburgu. Przed szwajcarskimi organami władzy skarżący powoływali się na prześladowania osób homoseksualnych w Gambii argumentując, iż wydalenie skarżącego do tego państwa nie powinno nastąpić.
Władze szwajcarskie odmówiły pierwszemu skarżącemu prawa do pozostania w Szwajcarii wskazując na to, iż, po pierwsze, jest źle zintegrowany społecznie, po drugie, ma kartotekę karną i odbył karę pozbawienia wolności, stąd opuszczenie przez niego Szwajcarii leżało w "ważnym interesie publicznym", a po trzecie, sytuacja osób homoseksualnych w Gambii uległa poprawie. Przed Trybunałem skarżący zarzucili naruszenie art. 3 i art. 8 Konwencji o prawach człowieka, stanowiących, odpowiednio, zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania oraz prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.
Trybunał zgodził się ze skarżącymi i orzekł naruszenie art. 3 Konwencji przez władze Szwajcarii.
Zagrożenie prześladowaniami ze strony innych osób
Pierwszy skarżący twierdził, iż uciekł z Gambii dokładnie ze względu na prześladowania osób homoseksualnych. Jako osoba homoseksualna nie chciał ukrywać swojej orientacji seksualnej, która ma zasadnicze znaczenie dla jego tożsamości jako człowieka, a akty homoseksualne są w Gambii nielegalne. Skarżący twierdził, iż w przypadku wydalenia do Gambii spotkają go w tym państwie poważne prześladowania ze strony innych osób, zagrażające jego życiu i zdrowiu.
Czytaj: Trzy czwarte Europejczyków uznaje prawa homo- i biseksualistów - w Polsce trochę mniej>>
Orientacja seksualna to podstawowy aspekt tożsamości człowieka
Trybunał stwierdził, że sam fakt nielegalności homoseksualności w danym państwie nie stanowi sam w sobie o sprzeczności wydalenia danej osoby homoseksualnej z Konwencją. Trybunał podzielił stanowisko rządu szwajcarskiego, iż twierdzenia skarżącego na temat jego wcześniejszych prześladowań nie były wiarygodne. Niemniej jednak Trybunał podkreślił, iż obowiązkiem organów władzy państwowej jest zbadanie aktualnej sytuacji w kraju, do którego osoba ma zostać wydalona. Jeżeli chodzi o homoseksualność, to - w opinii Trybunału - orientacja seksualna stanowi podstawowy element tożsamości człowieka i nikt nie powinien być zmuszany do jej ukrywania, aby uniknąć prześladowań. Trybunał stwierdził, iż w przypadku wydalenia do Gambii orientacja seksualna pierwszego skarżącego może zostać ujawniona. Władze Szwajcarii twierdziły przeciwnie, a w związku z tym nie dokonały żadnej oceny tego, czy w przypadku wydalenia skarżącego do Gambii władze gambijskie chcą i są w stanie mu zapewnić niezbędną ochronę przed prześladowaniami ze strony osób trzecich ze względu na orientację seksualną. Nadto występujący w roli interwenienta rząd Zjednoczonego Królestwa podniósł w tej mierze, że Gambia nie udziela ochrony osobom nieheteroseksualnym przed prześladowaniami.
Państwo wydalające musi zbadać, czy po wydaleniu skarżący będzie bezpieczny
Wskazane okoliczności sprawiły, iż Trybunał uznał, że władze szwajcarskie niedostatecznie dokładnie zbadały ryzyko poddania skarżącego nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu w Gambii ze strony osób trzecich. Tym samym miało miejsce naruszenie art. 3 Konwencji, który zakazuje nieludzkiego i poniżającego traktowania. Trybunał uznał dalej, iż nie ma potrzeby rozstrzygania w przedmiocie naruszenia art. 8 Konwencji, jako że drugi skarżący - partner pierwszego - niedawno zmarł, a tym samym kwestia potencjalnego naruszenia art. 8 Konwencji przestała mieć znaczenie.
B i C przeciwko Szwajcarii - wyrok ETPC z dnia 17 listopada 2020 r., w połączonych sprawach 43987/16 i 889/19.