Takie rozstrzygnięcie zapadło w sprawie, w której powód - Olgierd O. (dane zmienione) domagał się uchylenia uchwały rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej o pozbawieniu go członkostwa. Wyjaśnił, że zawarł ze spółdzielnią w 2008 r. przedwstępną umowę określającą warunki budowy lokalu i został przyjęty w poczet członków. Mimo wypowiedzenia umowy w następnym roku, nadal figurował w rejestrze. Dopiero w 2016 r. spółdzielnia powołując się brak tytułu prawnego do lokalu lub udziału w nieruchomościach pozostających w jej zasobach podjęła uchwałę o skreśleniu go z rejestru.
Statut określa przyczynę wykreślenia
Sąd I instancji uwzględnił jego żądanie i uchylił uchwałę. Podkreślił, że przyczyny skreślenia członka spółdzielni z powodu niewykonywania przez niego obowiązków statutowych, muszą wynikać ze statutu (art. 24 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze). To, że przepisy dają spółdzielni w tej sprawie wolną rękę, nie oznacza, że może ona ten katalog przyczyn swobodnie rozszerzać. W tej sprawie statut pozwanej spółdzielni nie przewidywał, że warunkiem członkostwa jest dysponowanie prawem do lokalu, a to oznaczało, że zaskarżona uchwała była niezgodna z prawem.
Czytaj: Członkostwo w spółdzielni mieszkaniowej nie tylko dla właścicieli lokali >>
Rewolucyjne zmiany
Sąd odwoławczy przedstawił jednak inny pogląd na sprawę i powództwo oddalił. Zwrócił uwagę, że po dniu 9 września 2017 r., a więc po wejściu w życie zmian w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, członkostwo w spółdzielni mieszkaniowej zostało powiązane z tytułem prawnym do lokalu znajdującego się w zasobach spółdzielni (art. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Obecnie nabycie i ustanie członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej następuje zatem z mocy prawa jako skutek nabycia, zbycia lub wygaśnięcia tytułu prawnego do takiego lokalu. To oznacza, ze zbycie albo wygaśnięcie prawa do lokalu w spółdzielni powoduje, iż z mocy prawa traci się członkostwo w niej. Spółdzielnia nie ma już w takich sytuacjach, kompetencji do kształtowania składu osobowego członków. Nie może zatem podejmować uchwały o wykluczeniu czy wykreśleniu danej osoby z rejestru. Innym skutkiem tych zmian jest utrata statusu członków spółdzielni przez tzw. członków oczekujących. Co istotne, zmienione przepisy mają zastosowanie również do stanów faktycznych dotyczących nabycia lub utraty członkostwa w spółdzielni, które miały miejsce przed ich wejściem w życie (art. 10 ustawy zmieniającej, Dz.U. 2017 poz. 1596).
Uchwała nie wywołała żadnych skutków prawnych
Z powyższego sąd wywiódł wniosek, iż w dniu 9 września 2017 r. Olgierd O. utracił członkostwo w pozwanej spółdzielni z mocy prawa. W tym dniu nie dysponował bowiem żadnym prawem do lokalu znajdującym się w jej zasobach. Wykreślenie go z rejestru było w tej sytuacji pozbawione znaczenia prawnego. Zdaniem sądu, wejście zmienionych przepisów w życie miało również ten skutek, że powód utracił z mocą wsteczną prawo zaskarżenia takiej uchwały. Nawet odmienna wykładnia przepisów ustawy nowelizującej, dająca jednak powodowi prawo zaskarżenia tej uchwały nie pozwoliłaby na uwzględnienie powództwa. Olgierd O. wskutek utraty członkostwa nie byłby bowiem w stanie wykazać, że cały czas ma interes prawny w jej zaskarżeniu.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 5.06.2018 r. I ACa 570/17.