1. Zakres przedmiotowy ustawy

    Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 127, poz. 858) przede wszystkim wyłącza z zakresu kontroli skarbowej zagadnienia związane z obrotem towarowym z zagranicą i obrotem towarami przywożonymi z zagranicy w zakresie, w jakim stanowią one powielenie zadań realizowanych przez organy celne i Służbę Celną. Zmiana ma zlikwidować zagrożenie wielokrotnego podejmowania czynności kontrolnych przez różne organy w stosunku do tych samych czynności obrotu. Poza tym ustawodawca wprowadził do ustawy zmianę, zgodnie, z którą kontrola skarbowa obejmuje także rozpoznanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z własnością praw intelektualnych. Kontrola skarbowa zadba więc nie tylko o składniki rzeczowe majątku lub kwestie rozliczeń podatkowych. Skupi się także na własności intelektualnej szczególnie, jeżeli powoduje to generowanie dochodów podlegających opodatkowaniu.

     

  2. Kontrola i audyt środków UE

    Uproszczeniu i uelastycznieniu uległ proces kontroli i audytu środków pochodzących z UE. Katalog osób wykonujących czynności audytu został poszerzony o inspektorów i pracowników urzędów kontroli skarbowej, którzy będą je wykonywać na podstawie upoważnienia, które wydawane będzie przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej lub przez upoważnionego do tego dyrektora urzędu kontroli skarbowej.

     

  3. Dostęp do informacji

    Nowelizacja poszerza katalog zobowiązanych, od których organy kontroli skarbowej pozyskują informacje. Obok organów administracji rządowej i samorządowej także sądy zobowiązane są do udostępnienia informacji z akt postępowań sądowych oraz danych gromadzonych w rejestrach sądowych (w tym z KRS-u). Ponadto przepisy, jako zobowiązanych wskazują wprost także państwowe osoby prawne. W tej formie działają min. agencje państwowe takie jak Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego czy Agencja Nieruchomości Rolnych.
    Zwrócić też należy uwagę, że do ustawy o kontroli skarbowej powróciła regulacja, która daje organom kontroli skarbowej prawo do zbierania, gromadzenia i przetwarzania informacji na etapie przed wszczęciem postępowania. Na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 czerwca 2008 r., K 8/04, LEX nr 387751 zakres informacji został tym razem jednoznacznie powiązany z zakresem kontroli skarbowej. Udostępnieniu podlegają więc wyłącznie te informacje, które są niezbędne a nie wygodne dla organu kontroli skarbowej. Prawdziwą rewolucją jest jednak prawo organów skarbowych do pozyskiwania informacji od wydawców, redaktorów czasopism, nadawców programów radiowych i telewizyjnych, a także od usługodawców świadczących usługi drogą elektroniczną, czyli np. dostawców Internetu. Wystarczy tylko, że organ posiada informacje o ogłoszeniach i reklamach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej. Identyczny obowiązek spoczął na instytucjach finansowych. Jeżeli organ kontroli skarbowej będzie miał uprawdopodobnione informacje o posługiwaniu się rachunkiem bankowym przez podatnika, który prowadzi niezgłoszoną działalność gospodarczą może zażądać ujawnienia jego danych.

     

  4. Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego

    Środki przymusu bezpośredniego mogą one być stosowane w taki sposób, aby osiągnięcie podporządkowania się poleceniom albo skuteczne odparcie bezpośredniego i bezprawnego zamachu na inspektora, pracownika lub mienie powodowało możliwie najmniejszą dolegliwość. Dodanie powyższej regulacji ma na celu spełnienie wymogów wynikających z art. 41 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Podczas kontroli nie można jednak stosować środków przymusu wobec kobiet w ciąży, osób kalekich lub w podeszłym wieku oraz osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 13 lat.

     

  5. Inspektorzy oraz pracownicy kontroli skarbowej

    Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej (GIKS) przyznane zostały uprawnienia do wydania upoważnienia pracownikowi do załatwiania spraw (zawieszenia lub umorzenia postępowania przygotowawczego, przedłużania dochodzeń w sprawach karnych skarbowych) w jego imieniu. Należy podkreślić, iż w przeciwieństwie od innych organów nadrzędnych nad finansowym organem postępowania przygotowawczego (izba skarbowa, izba celna) GIKS jest organem jednoosobowym. Tym samym mając na uwadze znaczną ilość spraw z zakresu sprawowanego nadzoru, obowiązek osobistego podejmowania przez GIKS wszystkich czynności procesowych w sposób istotny wpływa na możliwość realizacji zasady szybkości postępowania. Jednocześnie w strukturze Ministerstwa Finansów istnieje wyodrębniona komórka organizacyjna, odpowiedzialna za obsługę prac GIKS w zakresie nadzoru nad postępowaniami o przestępstwa skarbowe. W związku z tym zasadnym jest, aby GIKS mógł upoważniać inspektorów kontroli skarbowej zatrudnionych w ww. komórce organizacyjnej resortu, a więc osoby posiadające niezbędne kwalifikacje, do wykonywania w jego imieniu uprawnień i obowiązków wynikających z Kodeksu karnego skarbowego dla organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego.
    Nowe przepisy ułatwiają dostęp do zawodu inspektora skarbowego doradcom podatkowym. Powołanie na stanowisko inspektora kontroli skarbowej może otrzymać osoba, która została wpisana na listę doradców podatkowych o ile posiada odpowiedni staż w jednostkach organizacyjnych kontroli skarbowej lub jednostkach organizacyjnych administracji podatkowej i celnej. Łagodniejsze jest też postępowanie kwalifikacyjne na pracownika wywiadu skarbowego dla funkcjonariuszy lub byłych funkcjonariuszy Policji, Inspekcji Celnej, UOP, ABW, CBA, BOR, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej czy Żandarmerii Wojskowej. Wymagana jest jednak na to zgoda GIKS.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line