Przyjęte przez rząd propozycje zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym i kodeksie postępowania cywilnego stanowia wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 listopada 2013 r. Trybunał uznał wówczas, że brak prawa do zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka narusza konstytucję. Uzasadniał, że zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa ma znaczenie dla rodziców i pozostałych członków rodziny, zwłaszcza gdy pojawia się kwestia dziedziczenia majątku.

 


Ustalenie ojcostwa możliwe i po śmierci dziecka

Obecnie nie jest możliwe ustalenie ojcostwa przez domniemanych rodziców po śmierci dziecka – taką możliwość ma tylko prokurator oraz zstępni zmarłego dziecka, które za życia wniosło o takie ustalenie. 

Czytaj: Zmiany w rozwodach? Rząd zajmie się projektem noweli kodeksu rodzinnego>>

Zgodnie z propozycjami, sądowego ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa po śmierci dziecka będą mogli także dochodzić domniemani rodzice - jednak pod warunkiem, że dziecko zmarło przed uzyskaniem pełnoletniości. Wytoczenie powództwa o ustalenie ojcostwa lub macierzyństwa - będzie musiało nastąpić do dnia, w którym dziecko stałoby się pełnoletnie. 

Kwalifikacje kuratora reprezentującego dziecko

Projekt wprowadza też przepisy, które określają jakie kwalifikacje powinien mieć kurator ustanowiony do reprezentacji dziecka w postępowaniach sądowych i administracyjnych oraz przy czynnościach prawnych. Dodano też przepisy dotyczące nałożenia na kuratora obowiązków informacyjne w stosunku do rodzica sprawującego pieczę nad dzieckiem oraz wobec samego dziecka (ma mu udzielać wszystkie niezbędne informacje - jeśli jest w odpowiednim wieku) .

Kuratorem takim – co do zasady – będzie mógł zostać jedynie adwokat lub radca prawny - natomiast obowiązkowo w postępowaniu karnym, gdy zachodzi konflikt interesów między jego rodzicami.

Czytaj: Ministerstwo Sprawiedliwości zmienia prawo dotyczące alimentów>>

- Radcy prawni i adwokaci mają wiedzę i doświadczenie zawodowe, które gwarantuje właściwe zabezpieczenie interesów dziecka. Jednak, aby radca prawny lub adwokat mógł zostać kuratorem musi wykazać się szczególną znajomością spraw dziecka lub musi ukończyć odpowiednie szkolenie dotyczące zasad reprezentacji dziecka, jego praw i potrzeb - zaznaczono w uzasadnieniu. 

 

W sprawach mniej skomplikowanych kuratorem będzie mogła zostać osoba z wykształceniem prawniczym - np. aplikant adwokacki lub radcowski, ale "wykazująca znajomość potrzeb dziecka, zwłaszcza gdy sąd opiekuńczy szczegółowo określi czynność, której realizacja wymaga reprezentacji. Kuratorem może zostać nawet inna osoba znająca potrzeby dziecka, jeśli przemawiają za tym szczególne okoliczności".