Sąd Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną powódki od wyroku w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Powodem, dla którego Sąd Okręgowy uznał, iż skarga kasacyjna w sprawie jest niedopuszczalna, było przyjęcie, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekracza progu 50.000 zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia wyniosła bowiem 5000 zł.

Argumentacja powódki

Skarżąca kwestionowała rozstrzygnięcie sądu, podnosząc, że postępowanie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie ma charakteru sprawy o prawa majątkowe i kwotowe ograniczenie dopuszczalności skargi kasacyjnej nie znajduje w tym przypadku zastosowania. Powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Majątkowy charakter

Sąd Najwyższy rozpoznając zażalenie nie podzielił twierdzeń skarżącej co do charakteru postępowania o ustanowienie małżeńskiej rozdzielności majątkowej. Sąd Najwyższy wskazał, że sprawy tego rodzaju mają charakter majątkowy. Decydujący w tym zakresie jest tkwiący w nich, a nawet dominujący pierwiastek ekonomiczny.

Przepisy o właściwości sądu

Sąd Najwyższy zwrócił także uwagę, że redakcja art. 17 k.p.c. regulującego kwestię właściwości rzeczowej sądów okręgowych, również wskazuje na tę okoliczność. Z punktu 4 tego artykułu wynika mianowicie, że do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz m.in. spraw o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami. Wyłączenie spraw o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami z powyższego katalogu byłoby przecież zbyteczne, gdyby były to sprawy o prawa niemajątkowe, jak sugerowała powódka.

Wartość przedmiotu zaskarżenia

Niezależnie jednak od bezzasadności argumentów powódki Sąd Najwyższy uznał, iż zażalenie jest uzasadnione. Wyjaśnił bowiem, że sąd drugiej instancji błędnie przyjął, iż skarga kasacyjna w sprawie nie jest dopuszczalna. Sąd Najwyższy wskazał, że zgodnie z art. 3982 § 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. Oznaczenie tej wartości jest obowiązkiem skarżącego i powinna ona odpowiadać całości lub części przedmiotu sporu z uwzględnieniem zakresu zaskarżenia orzeczenia, chyba że powód rozszerzył powództwo.

Niedopuszczalne podwyższenie wartości

Sąd Najwyższy podkreślił, że jeśli na etapie apelacji strona wskaże określoną wartość przedmiotu zaskarżenia, to co do zasady jest ona tożsama na etapie postępowania kasacyjnego. Z reguły bowiem nie dochodzi do rozszerzenia zakresu zaskarżenia w skardze kasacyjnej. Tym samym wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej nie może być dowolnie ustalona przez strony. Zarówno sąd drugiej instancji i Sąd Najwyższy mają możliwość jej kontroli.

Wartości muszą się zgadzać

Sąd Najwyższy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie brak było podstaw do przyjęcia, iż wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej była wyższa niż na etapie apelacji. Istniała bowiem tożsamość przedmiotu zaskarżenia apelacją i skargą kasacyjną. Z tego też względu wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną odpowiadać musiała wartości przedmiotu zaskarżenia apelacją.

Rozbieżne wartości

Sąd Najwyższy zauważył bowiem, że pozwany, który wniósł apelację w sprawie, oznaczył wartość przedmiotu zaskarżenia apelacyjnego na poziomie 163.000 zł. Powódka w postępowaniu apelacyjnym wskazała zaś jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwotę 5000 zł. Sąd Najwyższy uznał, że wiążąca w sprawie jest wartość przedmiotu zaskarżenia wskazana przez pozwanego. Skoro jest ona wyższa od kwoty 50.000 zł, a więc minimalnej wartości przedmiotu zaskarżenia, od której dopuszcza się wniesienie skargi kasacyjnej, to należało przyjąć, że powódka mogła wnieść skargę kasacyjną.

Uchylone zażalenie

Sąd Najwyższy uznał zatem, że w sprawie skarga kasacyjna przysługiwała, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy, postanowienie z 18 marca 2015 r., I CZ 9/15, LEX nr 1677792.