Ustawa o spreadach sprzeczna z konstytucją?

Zmiany zaproponowane w założeniach do nowelizacji ustawy Prawo bankowe mają na celu - w zamierzeniu inicjatorów - zapewnienie szczególnej ochrony konsumentom, którzy zawarli z bankami zabezpieczone hipotecznie umowy kredytowe w walutach obcych, poprzez eliminację tzw. spreadu walutowego w trakcie spłaty tych kredytów. Środowiska biznesowe krytykują to rozwiązanie jako sprzeczne z konstytucją i prawem dewizowym. - Proponowane w projekcie rozwiązania, prowadzą do ograniczenia wolności gospodarczej - twierdzi Rada Podatkowa PKPP Lewiatan. - Mając to na uwadze, a także fakt, że zgodnie z art. 22 Konstytucji, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny, należy rozważyć, czy cel tego projektu, jakim jest ochrona konsumentów w sposób wystarczający spełnia przesłankę ważnego interesu publicznego" - zastanawia się Rada.

Zdaniem Rady Podatkowej, zdecydowanego komentarza w kwestii zgodności z konstytucją wymagają także proponowane w projekcie przepisy przejściowe. Zgodnie z nimi, wprowadzone do prawa bankowego przepisy art. 75 b) oraz 75 c) będą miały zastosowanie również do umów zawartych, a nie wykonanych w dniu wejścia w życie nowelizacji. Przedstawiona propozycja budzi, zdaniem PKPP Lewiatan, bardzo poważne wątpliwości. - Należy zauważyć, iż regulacja ta narusza jedną z najbardziej podstawowych, pochodzących jeszcze z prawa rzymskiego, a obecnie wywodzącej się z art. 2 Konstytucji zasady o nieretroaktywności prawa - czytamy w opinii.
Zdaniem PKPP Lewiatan proponowane w projekcie rozwiązania mogą także naruszać podstawową zasadę obrotu gospodarczego, jaką jest zasada swobody obrotu dewizowego. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy prawo dewizowe, dokonywanie obrotu dewizowego - w szczególności obrotu wartościami dewizowymi w kraju jest dozwolone, z zastrzeżeniem ograniczeń: 1) określonych w art. 9 ustawy prawo dewizowe, w zakresie których nie udzielono zezwoleń dewizowych, o których mowa w art. 5, oraz 2) wprowadzonych na podstawie art. 10 tej ustawy (określającego katalog przesłanek ograniczenia obrotu dewizowego z zagranicą). Jednocześnie ograniczeń określonych w art. 9 nie stosuje się do obrotu dewizowego dokonywanego z udziałem banków lub innych podmiotów mających siedzibę w kraju, w zakresie działalności podlegającej nadzorom: bankowemu, ubezpieczeniowemu, emerytalnemu lub nad rynkiem kapitałowym, sprawowanym na podstawie odrębnych przepisów, prowadzonej przez te podmioty na rachunek własny lub rachunek osób trzecich uprawnionych na podstawie ustawy lub zezwolenia dewizowego do dokonania obrotu dewizowego podlegającego tym ograniczeniom. Mając powyższe na uwadze, wprowadzenie rozwiązania polegającego na zakazie wprowadzania do umowy kredytu postanowień regulujących zagadnienia objęte sferą powyższej zasady swobody obrotu dewizowego, może zatem stać w sprzeczności ze wskazaną regulacją.

Niezależnie od wielu szczegółowych zastrzerzeń do projektu ustawy, eksperci PKPP Lewiatan zadają też pytanie, dlaczego  projekt dotyczący bankowości został przygotowany w Ministerstwie Gospodarki. W ich ocenie wątpliwym jest, czy podjęta przez ministra właściwego do spraw gospodarki inicjatywa zmian w ustawie - Prawo bankowe pozostaje w zgodzie z ustawą o działach administracji rządowej. Zgodnie z tą ustawą, dział „Instytucje finansowe" (art. 5 pkt. 7 w zw. z art. Art. 12 ) znajduje się w zakresie działania ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. Oznacza to - twierdzą autorzy opinii - że w odniesieniu do tego właśnie działu, minister właściwy do spraw gospodarki - którego zakres kompetencji określony jest w art. 9 i nie obejmuje swoim zakresem instytucji finansowych - nie może samodzielnie podejmować inicjatyw legislacyjnych.
- Ta konstatacja wynika z podstawowej reguły, jaką jest zasada legalizmu, polegającej na tym, iż organ państwowy może działać tylko i wyłącznie w ramach obowiązujących przepisów prawa materialnego i procesowego - stwierdzają członkowie Rady Podatkowej PKPP Lewiatan i poddają w ten sposób w wątpliowość procedurę, w ramamch której powstaje nowe prawo.

Wiecej >>>