Upadłość konsumencka będzie bardziej dostępna

Nowe prawo restrukturyzacyjne zliberalizuje przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej. Obecnie ta instytucja się nie sprawdza, czego dowodzi niewielka liczba spraw, w których ją zastosowano.

Według danych rzecznik praw obywatelskich, do której wpływało wiele skarg dotyczących tej materii, do końca 2011 r. ogłoszono upadłość konsumencką jedynie w 36 przypadkach (na 1876 wniosków).

Zmiany wprowadzone w prawie restrukturyzacyjnym mają umożliwić skorzystanie z upadłości konsumenckiej większej liczbie podmiotów. Zmienią się przede wszystkim przesłanki, których spełnienie konieczne jest do ogłoszenia upadłości osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Obecnie, aby możliwe było ogłoszenie upadłości konsumenckiej, niewypłacalność dłużnika musi być spowodowana wyjątkowymi i niezależnymi od niego okolicznościami. Co więcej, niemożliwe jest zastosowanie tej instytucji w przypadku, gdy dłużnik korzystał z niej w ciągu ostatnich dziesięciu lat.

Wątpliwości ekspertów, którzy przygotowali założenia do projektu prawa restrukturyzacyjnego, budziła zwłaszcza przesłanka pozytywna - tj. dotycząca wyjątkowych okoliczności. Zwracali uwagę, że jej zastosowanie wyklucza takie sytuacje, gdy dłużnik zmierza do poprawy swojej sytuacji np. poprzez zaciągnięcie kredytu konsolidacyjnego albo ma tylko pozorny wpływ na swoją sytuację - będąc zmuszony okolicznościami do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.

Dlatego też, po nowelizacji, ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie wykluczone jedynie wtedy, gdy niewypłacalność dłużnika była skutkiem jego rażącego niedbalstwa. Taka zmiana spowoduje, że przepisy będą bardziej liberalne i lepiej będą odpowiadać instytucjom prawa cywilnego. Zmiany dotyczyć będą również negatywnych przesłanek ogłoszenia upadłości - ograniczone zostaną do przypadków wskazujących nierzetelność dłużnika (w szczególności stwierdzoną na podstawie umowy oddłużenia lub uznania przez sąd, że danej czynności dokonano z pokrzywdzeniem wierzycieli).

Nową negatywną przesłanką ma być z kolei niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy dłużnik prowadził działalność gospodarczą. Zapobiegnie to obchodzeniu przepisów przez byłych przedsiębiorców lub członków zarządu, którzy występując o upadłość konsumencką mogliby uniknąć odpowiedzialności odszkodowawczej.