Skargi do Trybunału wnieśli odpowiednio: sześciu uchodźców azerskich przeciwko Armenii i obywatel Armenii przeciwko Azerbejdżanowi. Wszyscy skarżący w 1992 r. musieli opuścić swe wioski w związku ze zbrojnym konfliktem azersko-ormiańskim o Górski Karabach. Skarżący przed Trybunałem zarzucili, że w związku z działaniami wojennymi stracili swe mienie i musieli uciekać ze swych domów, co sprowadzało się do naruszenia ich prawa do poszanowania własności (art. 1 protokołu nr 1 do Konwencji o prawach człowieka) oraz prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego (art. 8 Konwencji). Skarżący zarzucili także, że nie mieli możliwości skutecznego dochodzenia zadośćuczynienia za te naruszenia, co wiąże się pogwałceniem ich prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 Konwencji). Do Trybunału wniesiono dotąd ponad 1000 bliźniaczych skarg związanych z naruszeniami praw podstawowych w konflikcie o Górski Karabach.

Trybunał zgodził się z zarzutami skarżących i potwierdził naruszenia wszystkich praw, których dochodzili skarżący. Uzasadnienia wyroku Trybunału w obu sprawach były bardzo zbliżone, tak jak i zbliżona była sytuacja każdego ze skarżących, bez względu na narodowość. W związku z działaniami wojennymi z lat 1991-1994 skarżący musieli opuścić swe miejsca zamieszkania, które znalazły się na terenach pod kontrolą sił zbrojnych przeciwnika. Pomimo zawieszenia broni w 1994 r. i pomimo toczących się od ponad 20 lat negocjacji pokojowych, skarżący - tak jak tysiące innych uchodźców z Górskiego Karabachu - nie mogli i dotąd nie mogą powrócić do swoich domów.

Przed Trybunałem zarówno Azerbejdżan, jak i Armenia podniosły szereg zastrzeżeń wstępnych, do których należało m.in. zastrzeżenie dotyczące braku jurysdykcji na spornym terytorium, gdzie od lat 1990-tych funkcjonuje nieuznana na arenie międzynarodowej, lecz wspierana przez Erewań Republika Górskiego Karabachu. Trybunał odrzucił to zastrzeżenie powołując się na swą ustaloną linię orzeczniczą, zgodnie z którą za naruszenia praw podstawowych odpowiada państwo sprawujące faktyczną i skuteczną kontrolę nad danym terytorium. To stwierdzenie otworzyło drogę do uznania konwencyjnej odpowiedzialności Azerbejdżanu i Armenii za naruszenia praw podstawowych skarżących. Faktem jest, iż ponad 20 lat temu musieli oni opuścić swoje domy, do których dotąd nie udało im się powrócić i za które nigdy nie otrzymali żadnego odszkodowania. Skarżący zostali więc w praktyce pozbawieni wszelkiej możliwości władania swą nieruchomością - naruszenie ich praw własności jest zatem niezaprzeczalne. Podobnie jest z ich prawem do mieszkania, które stanowi aspekt prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego. Co więcej, skarżący nie dysponowali żadną skuteczną możliwością prawną dochodzenia powrotu do swych domów lub uzyskania zadośćuczynienia za stracone mienie. Te okoliczności sprawiły, iż Trybunał bez wahania stwierdził naruszenia art. 1 protokołu nr 1 oraz art. 8 i art. 13 Konwencji.

Sargsyan przeciwko Azerbejdżanowi - wyrok ETPC z dnia 16 czerwca 2015 r., skarga nr 40167/06

Chiragov i inni przeciwko Armenii - wyrok ETPC z dnia 16 czerwca 2015 r., skarga nr 13216/05

Służąc rządom dobrego prawa. Andrzej Rzepliński w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem

Autorzy: Andrzej Rzepliński , Krzysztof Sobczak Cena: 39,00 zł Twoja Cena : 35,10 zł