Skarga do Trybunału przeciwko Rosji została wniesiona przez skarżącego o nieustalonym obywatelstwie - strona rosyjska twierdzi, że skarżący jest obywatelem Chin, ten zaś twierdzi, że jest obywatelem Federacji Rosyjskiej. W marcu 2014 r. skarżący został aresztowany w Petersburgu pod zarzutem zamordowania w 1996 r. w Chinach policjanta - skarżący był ścigany przez Interpol. Sąd rosyjski nakazał jego wydalenie do Chin, gdzie groziłaby mu kara śmierci. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, że w takim stanie rzeczy jego deportacja do Chin naruszałaby jego prawo do życia, chronione w art. 2 Konwencji o prawach człowieka, oraz zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania i karania z art. 3 Konwencji.

Czytaj: Coraz mniej państw stosuje karę śmierci>>>

Trybunał uznał argumenty skarżącego i stwierdził, że realne zagrożenie karą śmierci w państwie przyjmującym oznacza, że państwa-strony Konwencji nie mogą w takim przypadku przeprowadzić deportacji bez naruszenia art. 2 i art. 3 Konwencji. Prawdą jest, iż Rosja nie ratyfikowała protokołu 6 i protokołu 13 do Konwencji o prawach człowieka, które likwidują karę śmierci. Mimo to Trybunał uznał, iż skoro Rosja zobowiązała się do zniesienia kary śmierci wraz z przystąpieniem do Rady Europy - z którego to zobowiązania częściowo się wywiązała ogłaszając moratorium na karę śmierci - to kara śmierci jest w Federacji Rosyjskiej niedopuszczalną formą kary. Tym samym zarówno Rosja, jak i każde inne państwo Rady Europy, nie mogą deportować ze swego terytorium osób, którym w kraju przeznaczenia groziłoby bezpośrednie i rzeczywiste ryzyko wymierzenia kary śmierci.
Sąd rosyjski, jednakże, nie wziął tych okoliczności pod uwagę w trakcie postępowania deportacyjnego. Z formalnego punktu widzenia nakaz wydany przez rosyjski sąd oznaczał zobowiązanie skarżącego do opuszczenia Rosji. Rząd rosyjski argumentował więc, iż naruszenia Konwencji nie będzie, bo skarżący może wyjechać do innego kraju niż Chiny. Ten argument nie przekonał Trybunału - zgodnie z prawem rosyjskim osoba, która nie podporządkuje się takiemu nakazowi, zostaje deportowana do państwa pochodzenia. Skarżący nie miał nawet możliwości uniknięcia deportacji, ponieważ jego paszport został zatrzymany w charakterze środka zabezpieczającego sprawny przebieg postępowania w sprawie jego wydalenia. W tym stanie rzeczy jego powrót do Chin był więc nieuchronny.


Postępowanie karne>>>

Nieuchronność wydalenia oraz rzeczywiste zagrożenie wymierzeniem skarżącemu kary śmierci stały się czynnikami przesądzającymi rozstrzygnięcie Trybunału w omawianej sprawie. Państwa-strony Konwencji nie mogą przeprowadzać deportacji do krajów, w których istnieje realne zagrożenie naruszenia praw podstawowych osoby, która ma zostać deportowana. W sytuacji, w której takiej osobie postawiono zarzut popełnienia czynu zagrożonego karą śmierci w państwie przyjmującym, i kara śmierci jest w tym państwie wykonywana - postępowanie przed Trybunałem w Strasburgu de facto się kończy. W sytuacji realnego zagrożenia najbardziej podstawowych praw osoby - to jest prawa do życia i zakazu nieludzkiego i poniżającego traktowania - zainteresowany musi pozostać w kraju bezpiecznym. Wydalenia nie przeprowadza się.
A.L. (X.W.) przeciwko Rosji - wyrok ETPC z dnia 29 października 2015 r., skarga nr 44095/14.