We wtorek 19 kwietnia br. Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie Karwowski przeciwko Polsce stwierdził, że doszło do naruszenia art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zasądzając na rzecz wnioskodawcy 11 tys. Euro  (skarga nr 29869/13).
Skarżący zarzucił władzom, że zastosowanie wobec niego reżimu dla niebezpiecznych (przez okres blisko 8 lat) i restrykcje z tym związane były poniżającym oraz nieludzkim traktowaniem. Twierdził, że był trzymany w celi, która była stale monitorowana. Za każdym razem, kiedy ją opuszczał, był poddawany kontroli osobistej, co oznaczało, że musiał rozebrać się do naga przed funkcjonariuszami Służby Więziennej.

Czytaj: Więziennictwo słabo sobie radzi z niebezpiecznymi>>

Trybunał uznał, że decyzja o zakwalifikowaniu do niebezpiecznych była usprawiedliwiona rodzajem popełnionych przestępstw. ETPC nie może jednak zaakceptować powtarzającego się rutynowego stosowania wszystkich środków związanych z reżimem dla niebezpiecznych przez okres blisko 8 lat. Trybunał zwrócił jednak uwagę, że władze nie podjęły wysiłków na rzecz zneutralizowania efektów izolacji poprzez odpowiednią fizyczną albo psychiczną stymulację.
Systematyczne, rutynowe kontrole osobiste (powiązane z rozebraniem się) za każdym razem, kiedy więzień wychodził i wracał do celi, zostały zanegowane przez Trybunał jako nie powiązane z żadnymi określonymi potrzebami związanymi z bezpieczeństwem czy określonym podejrzeniem odnoszącym się do zachowania osadzonego.

Dowiedz się więcej z książki
Kodeks karny wykonawczy. Komentarz
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



Jak zauważył Trybunał, władze nie podały żadnych konkretnych powodów przy decyzji pierwotnej o zakwalifikowaniu do niebezpiecznych ani przy przedłużaniu stosowania reżimu. Stąd w praktyce procedura weryfikacyjna była czystą formalnością i powtórzenie powodów uprzednio wskazanych.
Trybunał podkreślił, że władze nie podały odpowiednich powodów, które usprawiedliwiałyby w tej konkretnej sprawie surowość zastosowanych środków. W szczególności nie wykazały, że nałożone środki były niezbędne całościowo, aby osiągnąć cel, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa jednostki penitencjarnej.

Czytaj: Norwegia: Breivik wygrał proces ws. nieludzkiego traktowania>>

- Od początku 2016 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał sześć wyroków w sprawach przeciwko Polsce, odnoszących się do problematyki stosowanego w polskich jednostkach penitencjarnych reżimu dla więźniów niebezpiecznych. We wszystkich przypadkach uznał, że Polska dopuściła się naruszenia art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka stanowiącego, iż nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Wobec takiej serii wyroków dotyczących jednego zagadnienia nie można przejść obojętnie – komentuje dr Ewa Dawidziuk, dyrektor Zespołu do spraw Wykonywania Kar w Biurze RPO
Biuro RPO przypomina, że Rzecznik kilkukrotnie występował do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o pilną zmianę praktyki kwalifikowania do osadzonych niebezpiecznych, precyzyjne uzasadnianie takich decyzji, jak również decyzji komisji penitencjarnej o przedłużeniu statusu niebezpiecznego. Niezbędne jest odstępowanie od pewnych elementów reżimu dla niebezpiecznych, jeśli nie ma podstaw do ich stosowania całościowo. Zagadnienie to pozostaje w stałym zainteresowaniu RPO, pod kątem prawidłowej implementacji wyroków ETPC odnoszących się do stosowanego w Polsce reżimu dla więźniów niebezpiecznych.

Wyroki ETPC:
- 12 stycznia 2016 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wydał trzy wyroki przeciwko Polsce: Karykowski v. Polska (skarga nr 653/12), Prus v. Polska (skarga nr 5136/11) oraz Romaniuk v. Polska (skarga nr 59285/12).
- 16 lutego 2016 r. kolejne dwa wyroki: Paluch v. Polska (skarga nr 57292/12) oraz Świderski v. Polska (skarga nr 5532/10).
- 19 kwietnia 2016 r. wyrok Karwowski v. Polska  (skarga nr 29869/13).