Strasburg: odrzucenie skargi konstytucyjnej nie naruszyło Konwencji

Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji opublikowanej 23 kwietnia uznał, iż odrzucenie skargi konstytucyjnej bez zbadania jej co do istoty, ze względu na niespełnienie formalnych warunków jej dopuszczalności, nie stanowiło naruszenia prawa do rzetelnego procesu.

Skargę do Trybunału wniósł obywatel Czech, który został skazany na karę czterech lat pozbawienia wolności za zgwałcenie i kazirodztwo. Po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego, dążąc od uchylenia wyroku skazującego podtrzymanego przez sąd apelacyjny, skarżący wniósł skargę konstytucyjną do czeskiego Trybunału Konstytucyjnego. Skarga została uznana za niedopuszczalną ze względów formalnych - czeska skarga konstytucyjna może dotyczyć jedynie błędów prawnych, a nie ustaleń faktycznych lub oceny dowodów dokonanej przez sądy niższych instancji. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż taki stan rzeczy stanowił naruszenie jego prawa do rzetelnego procesu, chronionego w art. 6 ust. 1 Konwencji o prawach człowieka.

Tomasz Stawecki,Jan Winczorek
  Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty>>>

Trybunał nie zgodził się z tą argumentacją i w ogóle nie uznał dopuszczalności zarzutów skarżącego. Skarga konstytucyjna skarżącego była zasadniczo wymierzona w wyrok skazujący, który został wydany przez sąd pierwszej instancji i podtrzymany przez sąd apelacyjny (gdyż te sądy ustaliły okoliczności faktyczne sprawy i dokonały oceny materiału dowodowego). Skarga ta faktycznie nie dotyczyła wyroku Sądu Najwyższego, jaki zapadł w sprawie skarżącego (nie wystarcza, by w treści skargi skarżący jedynie wskazał na istnienie wyroku Sądu Najwyższego, musi również podnieść merytoryczne zarzuty błędów prawnych, jakimi wyrok ten miał być dotknięty). Czeski Trybunał Konstytucyjny uznał, że wydanie wyroku w odniesieniu do tak sformułowanej skargi konstytucyjnej stanowiłoby naruszenie zasady pewności prawnej - Trybunał w Strasburgu zgodził się z tym stwierdzeniem. Nadto skarga konstytucyjna wniesiona przez skarżącego dotyczyła ustaleń okoliczności faktycznych i oceny dowodów dokonanej przez sądy czeskie, a nie błędów prawnych. Taka skarga konstytucyjna nie podlega rozpatrzeniu jako skarga niedopuszczalna - Trybunał Konstytucyjny zajmuje się wyłącznie błędami prawnymi i niekonstytucyjnością obowiązujących regulacji prawnych, nie występuje w roli sądu kolejnej instancji do dyspozycji strony niezadowolonej z wyniku postępowania.

Trybunał w Strasburgu uznał, że tak sformułowane ograniczenia prawa dostępu do czeskiego Trybunału Konstytucyjnego nie są ani nierozsądne, ani arbitralne. Są one również wystarczająco konkretne i przewidywalne, by skarżący mógł się spodziewać, iż jego skarga zostanie uznana za niedopuszczalną. Ograniczenia te zostały także uznane przez Trybunał w Strasburgu za proporcjonalne i realizujące uzasadniony prawnie cel. Naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji nie było.

Veselský przeciwko Czechom - decyzja ETPC z 31 marca 2015 r., skarga nr 30020/11.