Sędzia Wiesław P. (dane zmienione) z Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu odwołał się od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z 18 maja 2023 r., która nie wyraziła zgody na dalsze zajmowanie przez niego stanowiska. Uzasadnieniem był fakt, że osiągnął on wiek uprawniający do przejścia w stan spoczynku.
Po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych 7 listopada 2023 r., Sąd Najwyższy odwołanie sędziego oddalił.
Wniosek przegłosowany na „nie”
Krajowa Rada Sądownictwa wyjaśniła w swej uchwale, że sędzia P. oświadczył Radzie wolę dalszego zajmowania dotychczasowego stanowiska sędziego i załączył zaświadczenie lekarskie oraz zaświadczenie psychologiczne, stwierdzające, że jest zdolny do pełnienia urzędu sędziego ze względu na stan zdrowia.
Zobacz również: SN: Trzy tygodnie z e-obrożą za długo, sędzia uniewinniona
W uchwale wskazano także, iż w celu przygotowania sprawy do rozpatrzenia na posiedzeniu KRS, przewodniczący Rady wyznaczył zespół, zawiadomił ministra sprawiedliwości o jego powołaniu oraz o sprawach indywidualnych przekazanych zespołowi w celu przygotowania ich do rozpatrzenia na posiedzeniu Rady. Minister sprawiedliwości nie przedstawił opinii.
Zespół członków KRS na posiedzeniu 17 maja 2023 r. rekomendował Radzie niewyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego przez sędziego P. (1 głos „za”, 2 głosy „przeciw”, 0 głosów „wstrzymujących się” w przedmiocie dalszego zajmowania stanowiska sędziego).
Mimo że prezes sądu popierał złożony wniosek sędziego, na posiedzeniu KRS 18 maja 2023 r. oddano 6 głosów „za”, 12 głosów „przeciw”, 0 głosów „wstrzymujących się” w przedmiocie dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego przez Wiesława P.
Sędzia P. zaskarżył w całości uchwałę, zarzucając:
- błąd interpretacyjny art. 69 Prawa o ustroju sądów powszechnych,
- obrazę art. 42 ust. 1 ustawy o KRS poprzez sporządzenie uzasadnienia uchwały niezgodnie z wymogami tej normy oraz wewnętrzną sprzeczność przywołanych tam „argumentów”, a także jej nieprawidłowość poprzez brak szczegółowości uzasadnienia,
- brak pouczeń, o których stanowi ta norma,
- błąd ustaleń faktycznych polegający na uznaniu, że nie występują szczególne przesłanki do dalszego pełnienia przez uczestnika funkcji sędziego Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w sytuacji, gdy jest wprost przeciwnie.
Prezes Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w złożonym piśmie, m.in., wyraził opinię, że dalsze pełnienie służby sędziowskiej przez sędziego P. jest uzasadnione interesem wymiaru sprawiedliwości.
Interes wymiaru sprawiedliwości
Zgodnie z art. 69 ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych, sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na dwanaście miesięcy przed ukończeniem tego wieku oświadczy Krajowej Radzie Sądownictwa wolę dalszego zajmowania stanowiska i przedstawi zaświadczenie stwierdzające, że jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego, wydane na zasadach określonych dla kandydata na stanowisko sędziowskie. Krajowa Rada Sądownictwa może wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego, jeżeli jest to uzasadnione interesem wymiaru sprawiedliwości lub ważnym interesem społecznym, w szczególności jeśli przemawia za tym racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego lub potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów.
Badanie zgodności z prawem
- Sąd Najwyższy nie jest uprawniony do oceny celowości realizowanej przez Radę polityki kadrowej sądownictwa powszechnego – orzekł skład sędziowski.
Rozpoznając wniesione odwołanie, Sąd Najwyższy nie jest uprawniony do ingerencji w materialną treść zaskarżonej uchwały, albowiem dokonanie oceny co do zasadności dalszego zajmowania stanowiska sędziego stanowi wyłączną kompetencję Rady. Sąd Najwyższy uprawniony jest jedynie do zbadania uchwały KRS pod kątem zgodności z prawem. Zasadność takiej decyzji nie podlega kontroli ze strony Sądu Najwyższego, o ile nie miało wpływu na nią naruszenie zasady legalności, w tym użycie niedozwolonego kryterium oceny (wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2019 r., I NO 16/18).
Zdaniem Sądu Najwyższego, Rada miała prawo do własnej oceny, a nie odstępując od zasady, zgodnie z którą sędzia przechodzi w stan spoczynku po ukończeniu 65 roku życia, nie naruszyła prawa.
Podobnie zarzut braku wszechstronnego rozważenia sprawy nie zasługuje na uwzględnienie.
Efektywność orzekania nie ma znaczenia
- Do tych przesłanek wpływających na decyzję o przedłużeniu służby sędziowskiej nie należy liczba przydzielonych i zakończonych przez sędziego spraw, efektywność jego pracy czy to, jak wypada na tle innych sędziów, ile urlopu wykorzystał lub przez jaki okres przebywał na zwolnieniu lekarskim – zauważył SN.
Sąd Najwyższy nie kwestionuje estymy, jaką cieszy się sędzia P. w środowisku prawniczym, jego wysokich kwalifikacji zawodowych i nieprzeciętnego wykształcenia, osiągnięć czy bogatego doświadczenia orzeczniczego, które z pewnością jest większe niż tego, kto dopiero obejmie takie stanowisko sędziowskie lub zaczyna orzekać na takim stanowisku. Podniesione w odwołaniu okoliczności dotyczące zaskarżonej uchwały KRS nie stanowią uchybień, zaś sama decyzja ma być uzasadniona ustawowymi przesłankami – interesem wymiaru sprawiedliwości lub ważnym interesem społecznym.
Czytaj też w LEX: Sierocka Iwona, Zakończenie aktywności zawodowej przez sędziów i prokuratorów ze względu na wiek >
Odstępstwo od zasady
Zdaniem składu orzekającego w tej sprawie odstępstwo od zasady przejścia w stan spoczynku powinno znajdować zastosowanie tylko wówczas, gdy sędzia przejawia zdolności do wypełniania obowiązków zawodowych nie tylko w stopniu wystarczającym (porównywalnym z innymi), lecz w stopniu ekstraordynaryjnym w porównaniu do innych sędziów.
Interes wymiaru sprawiedliwości lub ważny interes społeczny wymagają od niego bowiem jednakowej aktywności w toku wykonywania przezeń służby sędziowskiej na przestrzeni czasu. Nie ulega natomiast jakiejkolwiek wątpliwości, że prawa biologii powodują, że możliwości zawodowe w wieku emerytalnym stopniowo, aczkolwiek wyraziście maleją. Tym samym, zasadniczo, zdatność ta powinna być wysoce ekstraordynaryjna w momencie przedłużenia stanu aktywności (chwili odstępstwa od przejścia w stan spoczynku), by gwarantować jej zwykły poziom sędziowski w chwili rzeczywistego udania się wnioskującego na zasłużony odpoczynek.
Sąd Najwyższy nie może wkraczać w ustawowe kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa i dokonywać oceny, czy odwołujący się ma nadal sprawować swoją funkcję, lecz jedynie bada, czy decyzja Rady nie jest arbitralna lub podjęta przy użyciu niedozwolonych kryteriów. Zaskarżona decyzja, zdaniem Sądu Najwyższego, nie jest takimi wadami dotknięta i nie jest sprzeczna z prawem. Nie ma więc podstaw do jej uchylenia i przekazania sprawy Radzie do ponownego rozpoznania.
W sprawie orzekali sędziowie: Elżbieta Karska (przewodniczący, sprawozdawca), Marek Dobrowolski oraz Mirosław Sadowski.
Zobacz też linię orzeczniczą: Data urodzenia sędziego lub prokuratora jako informacja publiczna >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
