Powódka, wracając wieczorem do swojego mieszkania znajdującego się w bloku administrowanym przez pozwaną Spółdzielnię Mieszkaniową, wchodząc do klatki schodowej poważnie skręciła nogę. Wejście do klatki oświetlała wówczas lampa załączana mechanicznie włącznikiem znajdującym się wewnątrz klatki oraz pośrednio, zwrócona tyłem do klatki schodowej latarnia. Powódka, która przeszła skomplikowane i długotrwałe leczenie nogi, domagała się od pozwanej Spółdzielni oraz jej ubezpieczyciela odszkodowania oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Obowiązkiem zarządcy jest właściwie oświetlić wejście do budynku

Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę kasacyjną powódki, zauważył, że oświetlenie klatki schodowej w powyższy sposób nie tylko obniża komfort użytkowania budynku, ale też stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców, zwiększając ryzyko potknięcia albo poślizgnięcia. Wskazując na przepisy rozporządzenia określające warunki techniczne, jakim powinno odpowiadać oświetlenie elektryczne dojść i dojazdów do budynków wielorodzinnych Sąd Najwyższy wskazał, że co prawda nie miały one zastosowania w tej sprawie, gdyż blok zarządzany przez Spółdzielnię był wybudowany na podstawie pozwolenia na budowę wydanego pod rządem starych przepisów, to wybór sposobu oświetlenia nie był zupełnie dowolny. Spółdzielnia Mieszkaniowa była bowiem zobowiązana do sprawowania należytego zarządu budynkiem na podstawie przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, jak też ustawy o gospodarce nieruchomościami, co oznaczało, że zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa użytkowania nieruchomości wymagało również zastosowania odpowiednich rozwiązań technicznych przy oświetleniu wejścia do budynku.

LEX Linie Orzecznicze
Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Oświetlenie zewnętrzne musi być wystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa

Zdaniem Sądu Najwyższego, gdy zarządca nieruchomości, tak jak w tej sprawie, nie decyduje się na zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych zapewniających oświetlenie dojścia do klatki schodowej, musi zagwarantować wystarczające, dodatkowe oświetlenie zewnętrzne. Oświetlenie będzie natomiast wystarczające, jeżeli zapewni doświetlenie wejścia do budynku umożliwiając dostrzeżenie z łatwością zwykłych albo nietypowych przeszkód zwiększających ryzyko potknięcia lub poślizgnięcia i to nawet wtedy, gdy lampa przy wejściu do budynku jest wyłączona albo niesprawna. Sąd Najwyższy przyznał też rację powódce, że realizacja tego obowiązku jest niezależna od inicjatywy mieszkańców budynku, tak odnośnie należytego rozmieszczenia oświetlenia, jak i zapewnienia jego sprawności. Spółdzielnia, jako osoba prawna profesjonalnie zajmująca się zarządem nieruchomościami, ma obowiązek samodzielnej oceny ryzyka oraz potrzeb związanych z rozmieszczeniem oświetlenia; stwierdzając braki, powinna podjąć niezbędne działania techniczne i finansowe w kierunku ich wyeliminowania.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność Spółdzielni

Sąd podkreślił, że ewentualna odpowiedzialność Spółdzielni za powstałą szkodę na podstawie art. 415 k.c. mogłaby być wyłączona tylko wtedy, gdyby pozwana dowiodła, że wypadek powódki nie pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym z wadliwością systemu oświetlenia, np. dlatego, iż w chwili wypadku lampa usytuowana bezpośrednio u wejścia do klatki była sprawna i włączona. Wobec nieustalenia przez Sądy tej okoliczności, zarówno teza o braku adekwatnego związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 k.c., jak też o braku podstaw do przyjęcia odpowiedzialności Spółdzielni za szkodę na podstawie art. 415 k.c. były zdaniem Sadu Najwyższego przedwczesne.

Wyrok Sądu Najwyższego z 1.03.2017 r. sygn. akt IV CSK 343/16, LEX nr 2281263

Opracowanie: Marek Sondej