SN: prezes spółki zapłaci zaległe składki ZUS

Członek zarządu odpowiada za długi składkowe spółki, jeśli egzekucja, jaką przeciwko niej prowadził ZUS, okazała się bezskuteczna. Jest taka, gdy zakład w postępowaniu upadłościowym nie odzyska całego długu.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie płaciła składek ubezpieczeniowych. ZUS wszczął więc przeciwko niej postępowanie egzekucyjne. Zajął jej rachunki bankowe. We wrześniu 2002 roku z jego inicjatywy sąd ogłosił upadłość spółki. ZUS w postępowaniu upadłościowym otrzymał tylko część kładek . Aby odzyskać resztę, wydał w październiku 2006 roku decyzję o osobistej odpowiedzialności prezesa za długi spółki za okres od października 2001 roku do sierpnia 2002 roku.

Ten odwołał się od tej decyzji do sądu, który poparł ZUS i oddalił odwołanie. Jednak sąd apelacyjny uchylił jego wyrok i sprawa ponownie trafiła do sądu okręgowego.

Sąd I instancji orzekł dokładnie odwrotnie niż wcześniej: ubezpieczony nie musi spłacać ze swoich pieniędzy składek do ZUS, dlatego że organ rentowy nie wykazał, iż egzekucja była bezskuteczna. Zakład prowadził ją wyłącznie z rachunków bankowych firmy, mimo że mógł także z jej środków trwałych. Wtedy uzyskałby należne mu składki. Sąd okręgowy uznał więc, że organ rentowy nie wykazał pierwszego i podstawowego warunku dla ustalenia odpowiedzialności członków zarządu spółki na podstawie art. 116 par. 1 Ordynacji podatkowej, czyli stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

ZUS wniósł apelację. Sąd apelacyjny oddalił ją, podzielając argumenty sądu niższej instancji. Zdaniem składu orzekającego ZUS powinien wydać (czego nie zrobił) postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego ze względu na bezskuteczność egzekucji administracyjnej, a dopiero potem decyzję o odpowiedzialności osobistej prezesa. Jeśli nie wydał postanowienia, to nie mógł także wydać takiej decyzji. Dlatego naruszył art. 116 par. 1 ordynacji.

ZUS wniósł do Sądu Najwyższego (SN) skargę kasacyjną od tego wyroku. SN przyznał mu rację. Skład orzekający wskazał, że zakład nie musiał wydawać postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność. O tym, że egzekucja była bezskuteczna, zdecydowało to, że w postępowaniu upadłościowym nie uzyskał pieniędzy na opłacenie należnych mu składek. Zakład nie musiał więc w takiej sytuacji skierować egzekucji także, oprócz rachunków bankowych, na przykład do majątku spółki. Nie musiał zatem wyczerpać wszystkich sposobów egzekucji.

SYGN. AKT II UK 89/10

 Źródło: Dziennik Gazeta Prawna