Jak wynika z komunikatu opublikowanego po posiedzeniu Rady Ministrów, podstawowym celem proponowanych zmian jest dostosowanie polskich przepisów do wymogów unijnych, a w konsekwencji ułatwienie polskim przedsiębiorcom obrotu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w ramach systemu wspólnotowego. Chodzi też o doprecyzowanie obowiązujących przepisów.
Projekt ustawy określa zasady funkcjonowania w Polsce systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie z projektem, system handlu uprawnieniami, obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji (ich działalność powoduje emisję) i operacji lotniczych (wykonywanych przez operatora statku powietrznego na terytorium państwa unijnego). Ustawa przewiduje włączenie do systemu handlu uprawnieniami do emisji nowej kategorii podmiotów, jaką będą operatorzy statków powietrznych.
Projekt ustawy powierza ministrowi środowiska nadzór nad systemem handlu uprawnieniami do emisji. Systemem administrował będzie Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE). Przejmie on zadania Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE).
Zgodnie z projektem, uprawnienia do emisji utrzymywane będą w Krajowym rejestrze uprawnień do emisji. Nowa ustawa wprowadzi zasadę swobodnego rozporządzania uprawnieniami do emisji. Dopuszczono możliwość przenoszenia niewykorzystanych uprawnień do emisji między okresami rozliczeniowymi. Postanowiono, że uprawnienia do emisji niewykorzystane w danym roku z okresu rozliczeniowego, zachowują ważność w kolejnych latach tego okresu. Takie rozwiązania zapewnią swobodny obrót uprawnieniami do emisji i umożliwią efektywne wykorzystanie przyznanych uprawnień.
Projekt zakłada, że rozdział uprawnień do emisji między prowadzących instalacje w okresie rozliczeniowym 2008-2012 będzie się odbywał, jak dotychczas, w krajowym planie rozdziału uprawnień do emisji lub zezwoleniu. Krajowy plan zawiera m.in. całkowitą liczbę uprawnień do emisji przeznaczonych do rozdziału w danym okresie rozliczeniowym, a także krajową rezerwę uprawnień do emisji dla nowych instalacji i tych w których dokonano zmian.
W projekcie zawarto również regulacje dotyczące przekazywania uprawnień do emisji podmiotom realizującym projekty wspólnych wdrożeń (JI), które wpływają na obniżenie emisji z instalacji. Dla zatwierdzonych projektów JI utworzono specjalną rezerwę uprawnień do emisji, z której korzystałby podmiot realizujący taki projekt.
W projekcie uregulowano kwestie zbywania uprawnień do emisji przez aukcje. Ich przeprowadzanie będzie wymagało zgody rządu, wyrażonej na wniosek ministra środowiska. Ze względu na pochodzenie uprawnień (niewykorzystane uprawnienia z rezerwy na nowe instalacje i z rezerwy na zatwierdzone projekty JI), na aukcje w okresie rozliczeniowym 2008-2012 trafi raczej niewiele uprawnień. Od 2013 r. państwa członkowskie będą musiały sprzedawać na aukcji wszystkie uprawnienia do emisji, które nie zostaną przydzielone.
Projekt zobowiązuje każdego prowadzącego instalację do uzyskania zezwolenia, które umożliwi mu zakup uprawnień do emisji. Zezwolenie będzie wydawane na wniosek prowadzącego instalację, na okres nie dłuższy niż 10 lat. W projekcie wskazano przypadki, kiedy prowadzący instalację musi wystąpić z wnioskiem o zmianę zezwolenia. Będzie to konieczne w przypadku np. przeprowadzenia zmiany w instalacji.
Wprowadzono także przepisy regulujące sposób wykorzystania uprawnień pozostałych po likwidowanych instalacjach, czyli takich, które przestały spełniać warunki uczestnictwa w systemie. Jeśli instalacja przestanie spełniać takie warunki, to przyznane jej uprawnienia zostaną włączone do krajowej rezerwy. Przedstawiono szczególne zasady wydawania zezwoleń podmiotom podejmującym realizację instalacji, które będą wytwarzały energię elektryczną.
Uregulowano zasady dotyczące monitorowania i rozliczania wielkości emisji przez operatorów statków powietrznych i prowadzących instalacje. Podmioty te będą musiały składać zweryfikowany raport z wielkości emisji do KOBIZE – do 31 marca każdego roku.
Projekt zawiera także rozdział dotyczący kar pieniężnych, które powinny skutecznie odstraszać przed łamaniem przepisów ustawy. Będą one wymierzane za nieprzedłożenie KOBIZE w terminie zweryfikowanego raportu o wielkości emisji (10 tys. euro) i za niezgłoszenie faktu, że instalacja przestała spełniać warunki uczestnictwa w systemie (5 tys. euro).